De heilige apostelgelijke Kyrillos met zijn broer Methodios. Zij waren zonen van een bulgaarse Wojewode die leefde in Thessalonika, zodat zij tweetalig werden opgevoed. Methodios, de oudste, werd stadhouder van het aangrenzende slavische gebied, maar na tien jaar trad hij in het klooster en werd monnik op de Olymposberg. Zijn jongere broer Konstantijn, die als monnik de naam Kyrillos ontving, werd opgevoed als kameraad van de latere keizer Michaël, en maakte naam als geleerde. Maar ook hij verliet de wereld en werd monnik in een klooster, en deed missiewerk aan de Zwarte Zee.
Na zijn priesterwijding werd hij door de patriarch naar Konstantinopel gehaald om filosofie te doceren aan de universiteit. Tegelijk werd hem het beheer toevertrouwd van de kostbare handschriften van de Sofia-kathedraal.
ln de slavische landen begon in de 9e eeuw het christendom tot ontwikkeling te komen, en rond 860 liet de vorst aan de patriarch vragen geleerden te zenden die ook slavisch kenden. De keuze voor Kyrillos lag voor de hand, en deze vroeg om zijn broer als helper. Zij beseften al spoedig dat hun kennis van het slavisch niet toereikend was voor wat van hen verwacht werd, en wierpen zich daarom vol vuur op de studie van deze taal. Zij ontwierpen een van het grieks afgeleid alfabet met een dozijn extra letters om de samengestelde klanken van het slavisch te kunnen weergeven. Daarna stelden zij een grammatica op, en begonnen met het vertalen van de Heilige Schrift en de liturgische boeken. Dit werk was van bijzonder nut bij de geloofsverkondiging, omdat de kerkdiensten in verstaanbare taal werden gevierd.
De eveneens in deze streken werkende missionarissen uit de duitse gebieden, die aan het latijn gebonden waren, ervoeren dit als oneerlijke concurrentie en dienden te Rome een klacht in tegen de beide broeders. ln 867 werden zij naar Rome ontboden om rekenschap af te leggen van hun werk, wat enige jaren in beslag nam. Paus Adriaan ll ontving de reeds beroemde apostelen der Slaven eervol, en keurde hun vertaalwerk goed. Er werden te Rome ook plechtige diensten in het Slavisch gedaan. Kyrillos was echter lichamelijk gebroken door het vele werk, de voortdurende moeilijkheden en de verre reizen onder primitieve omstandigheden. Hij stierf in Rome in 869, nauwelijks 42 jaar oud. Methodios werd toen bisschop gewijd voor Pannonië. Nu de latijnse missionarissen geen gehoor hadden gekregen in Rome, richtten zij zich tot de duitse keizer, die wel voor hun argumenten voelde. Deze verbande Methodios naar Zwaben‚ waar hij gedurende drie jaar voor het missiewerk uitgeschakeld was.
ln 874 werd Methodios vrijgelaten, en nu de aanklacht over de taal mislukt was, werd hij aangevallen over de beroemde Filoque-kwestie. Juist vanuit Duitsland was deze spaanse toevoeging aan de geloofsbelijdenis over het voortkomen van de Heilige Geest uit de Zoon, zowel als uit de Vader, min of meer met geweld aan het tegenstribbelende Rome opgedrongen. Het werd een voorwendsel tot het verbieden van het vieren van Slavische Diensten. ln 879 werd Methodios in Rome vrijgesproken. Zes jaar later is hij gestorven, 6 april 885, te Velegrad.
De gedachtenis van de heilige Kyrillos wordt ook gevierd op 14 februari, die van de heilige Methodios op 6 april.

De heilige hiëromartelaar Mokios (Mukios), priester in Amfipolis (Macedonië). Hij werd onthoofd tijdens de vervolging van Diokletiaan in 295, nadat door zijn gebed het afgodsbeeld van Dionysios in stukken was gevallen. Onder Konstantijn de Grote werd op zijn graf een kerk gebouwd.

De heilige Mamertius, bisschop van Vienne, die vooral bekend is door het instellen van de Rogatio-processie, die op de drie dagen voor Hemelvaart nog steeds gehouden wordt op het katholieke platteland. Hij leefde in een tijd van grote ellende. Heel Gallië had zwaar te lijden van de voortdurende invallen van Gothen en Hunnen, die de bevolking terroriseerden, alles roofden waar ze de hand op konden leggen, en grote verwoestingen aanrichtten.
Bovendien had Vienne nog andere rampen te verduren: herhaalde aardbevingen, grote bosbranden die wolven en beren de stad in dreven, en een verwoestende brand die uitbrak in de paasnacht, en door de felle wind weerstand bood aan alle pogingen die te blussen. Mamertius had zich, samen met het volk, neergeworpen voor het Altaar en het vuur doofde uit. Zij deden gezamenlijk de gelofte om, wanneer God de stad zou sparen, elk jaar een grote boeteprocessie te houden. De tocht gaat rond de akkers van het gehele gebied, en er worden Psalmen en Litanieën gebeden om beschermd te blijven tegen alle kwaad: pest, hagel, droogte en vijandelijke invallen; voor goed weer en vruchtbaarheid van de aarde; voor gezondheid, rust, vrede en vergeving voor onze zonden. Reeds spoedig werd deze gewoonte overgenomen in het gehele bisdom, en het duurde niet lang eer het een algemene praktijk werd in de Kerk van het Westen. Mamertius is gestorven rond 477.

De heilige Nikodemos, aartsbisschop van Petsj, Servië, van 1310 tot 1325, na de dood van de heilige Sabbas. Daarvoor was hij hegoumen van het Chilandari-klooster op de Athos. Hij werkte als bisschop aan de vertaling van de diensten in het Slavisch, en voerde het typikon van Jeruzalem in, afkomstig van de heilige Sabbas. ln het voorwoord schreef hij: “De almachtige God, Die onze zwakheid kent, zal ons de benodigde geestelijke kracht schenken, wanneer wij maar eerst onszelf hebben ingespannen”. Hij stelde alles in het werk om het monniksleven tot bloei te brengen in Servië, en bestreed de ketterij der Bogomilen. Nikodemos is gestorvenin 1325.

De heilige Majolus, geboren rond 906 in een rijke familie te Avignon. Deze familie had grote schenkingen gedaan aan de abdij van Cluny, maar later verloren zij al hun bezittingen door de invallen van de Saracenen en Hunnen. Majolus ging toen naar zijn oom die bisschop was in Macon, die hem tot zijn aartsdiaken aanstelde toen Majolus op bijzondere wijze bleek uit te blinken in de theologische wetenschappen. Later, in 942, toen men de ernstige Majolus tot opvolger van de overleden bisschop wilde wijden, nam hij de vlucht. Hij werd monnik in de beroemde abdij van Cluny, waar hij de toegewijde hulp werd van de blinde abt Aimard in 948, tot hij hem opvolgde in 965. Hij behoort tot de rij van heilige abten die de hervormingsabdij Cluny tot grote bloei brachten. Hij was een groot geleerde en bevorderde de studies in de kloosters die onder zijn toezicht waren geplaatst.
Toen hij van een reis uit Rome terugkeerde over de Sint Bernhard-pas‚ werd het gezelschap gevangen genomen door een troep Saracenen. Majolus ving met zijn rechterarm een zwaardhouw op, gericht tegen een medebroeder. Deze wond bleef hem langdurig kwellen tot aan zijn dood. Hij werd vrijgekocht door de broeders van Cluny voor duizend pond zilver. In 974 weigerde hij zich tot paus te laten kiezen; in 991 regelde hij zijn opvolging. Hij is gestorven in 994, toen hij op weg was naar de abdij van Saint Denis in Parijs, in de ouderdom van 88 jaar.

De heilige Fremund, prins van de Merciërs. Na zijn strijd tegen de Denen is hij vermoord door een offcier van zijn vader, koning Offa, mogelijk op bevel van zijn neef, de latere koning.

De heilige Gengulf (Gangulfus) was een vroom edelman van Pepijn de Korte, en diens vertrouwde lijfwacht, die bij hem in dezelfde tent sliep. Tijdens langdurige afwezigheid werd zijn vrouw verliefd op een ander, en het gerucht daarvan drong door tot Gengulf. Bij zijn thuiskomst nam hij haar mee in de tuin en vroeg wat er waar was van die beschuldiging. Zij ontkende ten stelligste en zwoer dat het een leugen was. Ter bekrachtiging van die eed stak zij haar hand in een koele bron met de wens dat deze haar zou verbranden wanneer zij onwaarheid sprak. En terstond werd haar arm vlammend rood en zij kermde van de pijn.
Gengulf werd diep bedroefd, want hij hield van haar. Daarom wilde hij haar niet aanklagen wegens overspel, wat haar zeker het leven zou hebben gekost, maar hij bracht haar onder in een van zijn meest verwijderde bezittingen en schonk haar een jaargeld om van te leven.
Hierdoor kwam zij echter tot uiterste boosaardigheid. Zij kon niet verdragen zelfs nog maar in naam aan Gengulf verbonden te zijn, en haalde haar minnaar over hem te vermoorden, zodat zij zich van Gengulfs rijke bezittingen konden meester maken. Dit gebeurde in 750, en de kroniekschrijver gaat voort: “Zelfs in het latijn durf ik niet te verhalen welk een straf de hemel de beide misdadigers heeft doen ondergaan”.

Ook nog op deze dag de heilige martelaren Dioskoros en Argyros, nieuwe martelaren; Akakios van Beneden-Moesia; de priester Anthimus, aan de Via Salaria te Rome, tijdens de vervolging van Diokletiaan; evenals Maximus, Bassus en Fabius; Anastasius met nog anderen, te Camerino, tijdens de vervolging van Decius; Evellius, uit het personeel van Nero, ontving bij de marteling van de heilige Torpes het geloof in Christus en werd daarvoor onthoofd; en de diaken Sisinius met Diocletius en Florentius, leerlingen van de heilige priester Anthimus, te Osimo in Piceno gestenigd onder Diokletiaan.

Eveneens op deze dag de heilige Sofronios, rekluus in het Holenklooster te Kiev, 13e eeuw; Josef, metropoliet van Astrakan‚ 1671; Bessarion, aartsbisschop van Larissa; Possesseur, bisschop van Verdun, 485; Aufridus, bisschop van Utrecht; Asaph, bisschop van Llanasa in Flintshire en stichter van het klooster te Llanelwy (sinds het bestuur der Noormannen het bisdom Asaph), 6e eeuw; en de belijder Illuminatus te San Severino in Piceno.

Door de gebeden van deze en al Uw heiligen, Heer Jezus Christus onze God, ontferm U over ons en red ons. Amen.

teksten samengesteld door archimandriet Adriaan – eeuwige gedachtenis !
illustraties door matj. Johanna – eeuwige gedachtenis !
overgenomen met toestemming van het klooster St. Jan de Voorloper in Den Haag.