De heilige Kosmas (-sieraad) hymnendichter (volgens Slavisch gebruik: 12 oktober). Als kind verloor hij zijn ouders en hij werd geadopteerd door de vader van de heilige Johannes Damascenos. De kinderen groeiden op als broertjes en bleven levenslang door innige vriendschap met elkaar verbonden. Beiden werden monnik van het Heilige Sabbas-klooster, en beiden waren ook dichters van liturgische hymnen, en zij corrigeerden vaak elkanders werk.
Geheel tegen zijn zin werd Kosmas bisschop gewijd van Majuma, de haven van Gaza‚ maar zijn voornaamste verdienste voor de Kerk is het dichten van hymnen die nog altijd een belangrijk bestanddeel vormen van het orthodox officie. Kosmas wordt zelf bezongen als de sublieme verkondiger die het aanschijn van de Kerk stralend maakt; als de door God bezielde, roemrijke geestelijke harp; als de goddelijke lier die allen bijeenroept voor de mystieke dis, waar hij ons voedt met zijn lieflijke en God verkondigende liederen; als de bazuin die Christus’ lijden en de wonderen doet weerklinken; die de Ontslaping bezingt van Gods ongeschonden Moeder, en die heel de wereld met vreugde vervult door de lieflijk welluidende muziek van zijn woorden.
Hij is de geleerdste van alle hymnen-dichters en zijn werk is soms moeilijk ineens te begrijpen door de geladenheid en de veelvuldige gedachten in zijn teksten.
De heilige Kosmas is waarschijnlijk in 780 gestorven, maar de datum is niet zeker.

De heilige martelaren Nazarios, Gervasios, met Protasios zijn tweeling- broer en het kind Kelsios. Zij werden onder Nero (54-68) na velerlei folteringen ter dood gebracht in Milaan. Hun lichamen werden drie eeuwen later teruggevonden door de heilige Ambrosius.

De heilige Paraskeva de Jongere, uit Thracië (Servië). Reeds als kind was zij gegrepen door de woorden van Christus en meermalen ruilde zij haar rijke kleding met de lompen van een arme, omdat zij toen nog niets anders te geven had. Als jonge vrouw trok zij naar Palestina en leefde gedurende 25 jaar als kluizenares in de woestijn over de Jordaan. Vlak voor haar dood keerde zij naar haar land terug om er te sterven in de eerste helft van de elfde eeuw.

De heilige martelaar Silvanos, priester van Gaza, en nog 40 anderen. Tijdens de vervolging van Diokletiaan (284-304) werd Silvanos, een zachtmoedig en vreedzaam man, die voor zijn priesterwijding lange jaren in het leger gediend had, zo hevig geslagen dat zijn ribben gebroken waren. Nadat hij enigszins hersteld was, werd hij veroordeeld tot dwangarbeid in de kopermijnen van Faeno, waar reeds grote groepen christenen verbleven. Dezen kozen de priester Silanos als hun bisschop. Daar hij reeds bejaard was, kon hij de uitputtende arbeid niet doorstaan en werd toen als waardeloos onthoofd met nog 40 mede-slachtoffers.

De heilige Nikolaas de Vrome, zoon van vorst David van Svjatoslav, werd in 1107 monnik in het Holenklooster te Kiev. Zijn vermogen verdeelde hij onder de armen en hij verwierf zijn levensonderhoud door het verrichten van allerlei arbeid. Hij is gestorven in 1143 en werd begraven in de Antoniosgrot.

De heilige Ignatios Agallianos, bisschop van Mithymne‚ was geboren op het eiland Lesbos in 1492. Hij stichtte een huisgezin en werd priester gewijd. Omdat hij een mooi handschrift bezat, verdiende hij hun levensonderhoud met het kopiëren van manuscripten.
Nadat zijn vrouw en kinderen tijdens een epidemie waren gestorven, werd hij monnik. Onder het drukkend bewind van de Turkse overheersing was het kloosterleven in verval geraakt, maar Ignatios wist door zijn inspanningen en toewijding drie kloosters van het eiland weer tot nieuwe bloei te brengen, zodat deze centra werden van het godsdienstige en culturele leven op Lesbos.
De door hem gestichte kloosterschool bracht het gehele leven op het eiland op een hoger plan.
In 1530 werd de talentvolle hiëro-monach tot bisschop van Mithymne gewijd. Hij bezat in het bijzonder de gave de onderlinge vrede te bewaren in de toen heersende moeilijke omstandigheden en ook in dit opzicht was zijn langjarig bewind een zegenrijk bestuur. Ignatios is in vrede gestorven op deze dag in 1566.

De heilige Justus, bisschop van Lyon, afkomstig uit de Ardèche, was diaken in Vienne en werd in 350 bisschop gewijd voor Lyon. Hij trad energiek op tegen het toen juist in West-Europa opkomende Arianisme en hij verdedigde met gloed de volkomen Godheid van Christus. Daarover stond hij ook in briefwisseling met de beroemde heilige Ambrosius van Milaan. Ook nam hij deel aan verschillende plaatselijke concilies.
In het jaar 381 liep er een amokmaker door de stad, die verschillende personen zeer ernstig verwondde. Hij werd nagezeten door een woedende menigte en vluchtte toen de kathedraal binnen waar hij zich verborg onder de mantia van de bisschop. Het volk eiste zijn uitlevering en dreigde anders de kerk in brand te steken. De heilige Justus liet hen eerst beloven dat zij de man niet zouden lynchen maar gevangen zouden zetten tot aan zijn berechting; daarna gaf hij hem aan hen over.
Toen zij de man weer onder ogen kregen, ontvlamde opnieuw de woede van de menigte. Zij vielen op hem aan doodden hem. Bisschop Justus trok het zich ontzettend aan dat hij vertrouwd had op de belofte van een razende menigte en hij achtte zich verantwoordelijk voor de dood van de man die zich onder zijn bescherming had gesteld. Hij deed afstand van het bisschopsambt, en trok naar Boven-Egypte om bij de monniken van de Thebaïde zijn zonde te boeten.
Door Gods beschikking werd hij, nog voor zijn dood op de 14e oktober van het jaar 390, als bisschop herkend en zo bleef zijn gedachtenis bewaard. In de tijd van de kruistochten werd zijn gebeente naar Lyon overgebracht, en de 4e augustus, de dag van de aankomst van zijn relieken, wordt nog steeds in ere gehouden. De aan de heilige Justus gewijde kerk is in 1562 door de calvinisten verwoest en slechts enkele relieken werden gered.

De heilige paus Callixtus bestuurde de kerk van Rome van 217 tot 219. Daarvoor was hij als diaken belast met het bestuur van de christelijke begraafplaats aan de Via Appia‚ welke sindsdien zijn naam draagt. Hij was een talentvol en zachtmoedig mens en werd daarom tot bisschop van Rome gekozen. Callixtus is gestorven in 222.

De heilige Burchard, bisschop van Würzburg. Hij was afkomstig uit Wessex‚ en behoorde waarschijnlijk tot de clan van de heilige Bonifacius. Hij was van jongsaf monnik in Engeland, en werd in 725 door Bonifacius opgeroepen om hem te komen helpen in Duitsland. Burchard begeleidde hem op zijn missietochten; hij was toen reeds priester en in 741 werd hij bisschop van Würzburg gewijd. Karel de Grote en Pepijn schenken rijke bezittingen aan het nieuwe bisdom voor de bouw van nieuwe kerken en kloosters. Maar Burchard bleef met zijn priesters een arm en ascetisch leven leiden. Hij ontplooide een grote missie-activiteit‚ tot hij zich in zijn ouderdom terugtrok in het kasteel Homburg aan de Main. Daar is hij gestorven in 754. Het lichaam van de heilige Burchard werd overgebracht naar de kathedraal van Würzburg.

De heilige Artemios werd onder Konstantijn de Grote de bestuurder van Egypte en was een warm verdediger van het christendom. Onder zijn bestuur kwam er een einde aan de economische neergang van het land en Egypte herkreeg zijn belangrijke positie in het Rijk.
Tijdens het bewind van Juliaan de Afvallige werd Artemios op gruwelijke wijze doodgemarteld omdat Juliaan hem verantwoordelijk stelde voor het sterven van zijn broer, die wegens hoogverraad ter dood was gebracht.

Ook nog op deze dag de heilige martelaren Gaudentius, bisschop van Rimini; Bernardus, te Arpinum in Latium; Fortunata (een reliek van haar bevindt zich in het Klooster van de Heilige Johannes de Voorloper in Den Haag); de broeders Karponios (Carponius), Evaristos en Priskianos met hun zuster Fortunata, een maagd, na allerlei martelingen onthoofd in Caesarea in Palestina tijdens de vervolging van Diokletiaan; en Petros van Avselamos, die in 300 de vuurdood gestorven is onder de keizers Diokletiaan en Maximiaan.

Eveneens op deze dag de heilige Kosmas, abt van Jachromsk; Euthymios de nieuwe, bisschop van Thessalonika, belijder omwille van het geloof (zie 15 oktober); Agratus en Casturius, beiden bisschop van Vienne in de 7e of 8e eeuw; Fortunatus, bisschop van Todi‚ gestorven in 537. Van hem worden vele wonderen verhaald, waardoor hij veel indruk maakte in de tijd van de Gothen-overheersing in Italië; Donatianus, bisschop van Reims; hij wordt bijzonder herdacht in Brugge; Celestis, bisschop van Metz, rond 300; Rusticus, bisschop van Trier; de moniale Menehould, 4e eeuw; de abdis Angadrema, patrones van Beauvais, gestorven rond 695; en Saturninus en Lupus.

Door de gebeden van deze en al Uw heiligen, Heer Jezus Christus onze God, ontferm U over ons en red ons. Amen.

teksten samengesteld door archimandriet Adriaan – eeuwige gedachtenis !
illustraties door matj. Johanna – eeuwige gedachtenis !
overgenomen met toestemming van het klooster St. Jan de Voorloper in Den Haag.