De heilige oude diaken Agathopous en de jonge lektor Theodoulos uit Thessalonika verschenen hand in hand voor hun rechters en riepen verheugd: “Wij zijn christenen!” Zij werden door een langdurige gevangenschap op een hongerdieet uitgemergeld en tenslotte met samengebonden handen en een steen om de hals, in zee geworpen en verdronken toen zij Christus niet wilden verloochenen door aan de afgoden te offeren. Zij stierven in 303.

De heilige Theodora van Thessalonika had reeds als kind het besluit genomen zich toe te wijden aan Christus, en toen zij opgroeide bleef zij deze gelofte trouw. Ze trad in het klooster en was een voorbeeld voor allen door de vurige wijze waarop zij al haar plichten volbracht, en door de wijsheid van haar woorden. Zij stierf toen zij nog jong was en rond haar was een sfeer van wonderbare verwachting. Dit komt mooi tot uiting in het verhaal over de begrafenis van de abdis, die enkele weken later stierf. Hetzelfde graf werd toen opengemaakt en de zusters zagen hoe het lichaam van Theodora zich klein maakte en opzij schoof om plaats te maken voor haar geliefde geestelijke moeder. In het jaar 892.

De heilige Markos uit Athene trok na de dood van zijn ouders naar Ethiopië. Daar leefde hij 95 jaar aan de voet van de Tratsjaberg in de open lucht, zonder enige beschutting tegen hitte of koude. Na enkele jaren vielen de laatste resten van zijn kleding van zijn lichaam en hij leefde verder naakt als de heilige Maria van Egypte. Als voedsel diende de karige plantengroei van dat woestijnklimaat. Er was een volstrekte eenzaamheid, nooit zag hij enig mens. Eerst op het einde van zijn leven kreeg de oudvader Serapion de gedachte om op zoek te gaan in de binnenste woestijn, en deze vond hem nog juist op tijd om getuige te zijn van zijn afscheid uit deze wereld, rond het jaar 400. De bewondering van het nageslacht blijkt uit het verhaal dat aan Markos’ naam verbonden is.
Tijdens het gesprek met Serapion vroeg hij of er in de wereld nog christenen waren die tot een berg konden zeggen: “Hef jezelf op en werp je in zee”, zoals onze Heer dat over het geloof gezegd had. Op datzelfde ogenblik begon de berg te golven, maar Markos klopte hem als het ware op de rug als een startklaar hondje en verzocht hem kalm te blijven, daar het bevel niet tot hem gericht was.

De heilige Georgios de nieuwe martelaar te Efese. In een balorige bui toen hij in onvrede leefde met zijn omgeving, zwoer hij het christelijk geloof af en keerde zich naar de islam. Maar langzamerhand besefte hij wat hij had gedaan. Hij kreeg berouw en keerde tot het geloof terug. Dat werd door de Turken niet geduld: hij werd gevangen genomen en aan langdurige kwellingen onderworpen om hem zo niet goedschiks dan toch kwaadschiks te overtuigen dat hij bij de islam moest blijven. Toen niets hem kon overhalen, werd hij tenslotte onthoofd in 1801.

De heilige Tighernach, bisschop van Clones, was een Ier van vorstelijke geboorte, maar in zijn jeugd werd hij door een rovende troepenmacht meegenomen en als slaaf verkocht aan de koning van Brittannië. Deze had medelijden met de jongen en voedde hem op met zijn eigen kinderen. Later werd hij door de heilige Mowen, een vriend van de familie‚ meegenomen naar het klooster van Rosneath vanwaar hij, na zijn opleiding, werd uitgezonden naar Ierland. Daar wist hij velen tot het geloof te brengen en hij stichtte in 506 het klooster van Clones, waar hij later ook zijn bisschopszetel vestigde. In zijn ouderdom verloor hij het licht van zijn ogen. Hij trok zich terug in een afgelegen cel, en bracht de tijd van de lichamelijke duisternis door in het geestelijk licht van onafgebroken gebed en meditatie tot hij stierf in het jaar 550.

De heilige Theodora en Didymos die geleden hebben te Alexandrië in 303. De prefect van de stad beval dat Theodora voorgeleid moest worden. Hij begon te vragen tot welke stand zij behoorde. Zij antwoordde: “lk ben een christen”. De prefect: “zijt ge een slavin of een vrije vrouw?” “Jezus Christus heeft mij vrijgekocht. Maar volgens uw begrippen waren mijn ouders vrije burgers.” De prefect liet dit verifiëren door de stadsgriffier en hoorde van hem dat Theodora tot een aanzienlijke familie behoorde. Daarop wendde hij zich weer tot haar en vroeg: “Waarom zijt ge niet gehuwd?” Zij antwoordde: “lk geef de voorkeur aan het dienen van Jezus Christus.” “Als ge niet wilt offeren volgens het decreet van de keizer dan zal ik u in een bordeel plaatsen.” “Wanneer ik vast besloten ben om mijn ziel ongerept te bewaren, dan zal ik niet schuldig geacht worden aan de verkrachting waaraan ik misschien ten prooi zal vallen.” Daarop zei de prefect: “Uw hoge geboorte en uw schoonheid boezemen mij medelijden in. Breng toch het offer, anders wordt ge een schandvlek voor uw familie en voor alle fatsoenlijke mensen.” “lk vertrouw mezelf toe aan mijn God. Hij zal mij beschermen. Jezus zal Zijn duif ontrukken aan de klauw van de valk.” En opnieuw zei de prefect: “Ge doet me leed en ik geef u drie dagen uitstel om de zaak te overdenken.” Theodora vroeg toen: “Sta mij dan toe deze drie dagen in vrede door te brengen zonder door iemand lastig gevallen te worden.” De prefect: “Dat is billijk. Breng haar weg en behandel haar met het aan haar geboorte toekomend respect, totdat de drie dagen voorbij zijn.”
Nadat deze dagen verlopen waren, en toen Theodora bij haar overtuiging bleef, beval de prefect, haar in het openbaar bordeel te plaatsen. Toen zij het huis der schande binnenging sloeg zij haar ogen ten hemel en bad: “Almachtige God, Vader van mijn Heer Jezus Christus, kom Uw kind te hulp en bevrijd mij ongedeerd uit dit zondige oord. Gij hebt immers Petros uit de gevangenis verlost: zie en bewaar mijn onschuld, opdat heel de wereld moge weten dat ik U toebehoor.”
Nu was er in het gerechtshof een jonge christen aanwezig, die bij het horen van het vonnis met goddelijke ijver werd vervuld en besloot de maagd uit dat hol der slechtheid te bevrijden. Hij wist een soldatenuniform te bemachtigen en meldde zich bij het bordeel om als eerste Theodora te bezoeken. Tot het dodelijk verschrikte meisje zei hij: “Wees maar niet bang, mijn zuster, want ik ben uw broeder in Jezus Christus en ik ben gekomen om u te redden. Laten we van kleding verwisselen.”
Verscholen in zijn wapenrusting ging zij ongehinderd naar buiten. Maar al deze heftige gemoedsbewegingen hadden een te grote inspanning van haar gevergd. Zij viel neer en haar ziel ontkwam naar God en vond daar rust. Toen werd Didymos gegrepen, voor de prefect gebracht en veroordeeld om onthoofd te worden. Zijn lichaam werd verbrand.

De heilige Afrikaanse martelaren in 559. Tijdens de vervolging door de ariaanse koning Genserik werden in de Paasnacht alle gelovigen die in de kerk bijeen waren, door een gewapende bende aangevallen. De lector op de ambon werd getroffen tijdens het zingen van het grote Alleluja. Er werd met pijlen geschoten door de ramen, het dak werd afgebroken en de stenen omlaaggeworpen op de dicht opeengepakte menigte, en de rest werd met zwaarden afgemaakt.

Ook nog op deze dag de heilige martelaren Hypomoni (Patientia); Maximos, door het zwaard; Pompeios, door het zwaard; Terentios, door het zwaard; Thermos, door het vuur; 2 martelaressen, een vrouw en haar slavin; 5 meisjes van Lesbos, door het zwaard; Klaudios (Klaudianos), Diodoros, Viktor, Viktorinos, Papias, Serapion en Nikeforos, door het zwaard; en Zeno, verbrand en met een speer doorboord.

Eveneens op deze dag de heilige Forbinos, Simeon en Theonas, 4e eeuw.

Door de gebeden van deze en al Uw heiligen, Heer Jezus Christus onze God, ontferm U over ons en red ons. Amen.

teksten samengesteld door archimandriet Adriaan – eeuwige gedachtenis !
illustraties door matj. Johanna – eeuwige gedachtenis !
overgenomen met toestemming van het klooster St. Jan de Voorloper in Den Haag.