De heilige Euthymios de Grote is geboren in 377 te Melitinië in Armenië. Zijn ouders waren lang kinderloos gebleven en toen Euthymios hun eindelijk geschonken werd, als verhoring van hun gebeden, wijdden zij hem van kindsaf toe aan God. AI heel jong was hij geheel thuis in de Heilige Schrift, in de kerkelijke diensten en in de levens van de heiligen, zodat hij al spoedig priester werd gewijd. Zijn hart neigde echter naar het monnikschap en toen hij 29 jaar was trok hij naar het Heilig Land. Na het vereren van de heilige plaatsen vestigde hij zich nabij de Laura Faran, niet ver van Jeruzalem. Met een bevriende monnik trok hij verder de woestijn in, waar ze leefden in een grot in volkomen eenzaamheid tot ze door herders werden ontdekt. Er ging een sterke uitstraling van hen uit zodat de herders over hen spraken. Langzamerhand kwam een stroom van bezoekers geestelijke raad vragen en dikwijls wilden zij niet meer weg. Zo ontstond er een groot klooster, waarvan Theoktistos de abt werd terwijl Euthymios in de grot bleef wonen en de geestelijke vader was. Er gebeurden ook wonderbare genezingen onder de in de buurt wonende Saracenen, waardoor ook veel bekeringen tot stand kwamen. Toen hij 96 jaar oud was voorspelde Euthymios dat hij op 20 januari zou sterven en dat de door hen gestichte laura weldra in een kinovion, een gemeenschapsklooster zou worden omgevormd.

De heilige martelaren Bassos, Eusebios, Eutychios en Basilidis waren senaatsleden van Nikomedië. Zij waren getuige van de moedige marteldood van bisschop Theopemptos en werden daardoor tot Christus gebracht. Zij lieten zich dopen en moesten toen de afschuwelijkste martelingen ondergaan. Maar zolang zij daartoe nog in staat waren, bleven zij Gods lof zingen en werden zo zelf het duidelijkste voorbeeld van de bezielende kracht van het geloof in Christus. Zij leden in 303.

De heilige Innas, Pinnas en Rimmas waren slaven, zoals ook uit hun spotnamen blijkt. Zij leefden in Klein-Skythië en de apostel Andreas had hen tot Christus gebracht. In hun enthousiasme konden zij niet zwijgen over wat zij hadden gevonden en ook vele anderen kwamen daardoor tot het geloof. Dit betreurde de vorst wiens eigendom zij waren, en deze liet hen doodvriezen in de Donau, nog in de eerste eeuw.

De heilige Zacharias, afkomstig uit een Grieks plattelandsdorpje, was uit onverschilligheid en onwetendheid moslim geworden en werkte toen als bontbewerker in Patra. Hij was echter leergierig en had als volwassene leren lezen. Hij kreeg een beroemd boek in handen dat ‘redding der zondaars’ heette. Daardoor werd hij zo getroffen, dat hij tot inkeer kwam. Steeds sterker groeide in hem het berouw dat hij Christus verloochend had. Zo kwam hij tot het vaste besluit om deze zonde goed te maken door zijn bloed te vergieten. Hij trok zich in de eenzaamheid terug om zich voor te bereiden door gebed en vasten. Hij vroeg een priester hem te helpen: deze gaf hem de heilige oliezalving en de communie en bleef toen voor hem bidden terwijl Zacharias zich ging aangeven bij de Turkse rechter. Hij werd aangehouden en dagelijks mishandeld totdat hij stierf in 1782.

De heilige Neofytos leefde in Nicea van Bithynië. Hij was nog maar een jongen van veertien jaar toen hij christenen leerde kennen. Vol vreugde sloot hij zich bij hen aan en werd toen gegeseld, met vuur gebrand en aan de wilde dieren voorgeworpen. Toen hij nog min of meer levend werd weggesleept, bleef hij getuigen van zijn geloof in Christus en werd toen met het zwaard afgemaakt.

De heilige Petros de tollenaar was bestuurder van het district Noord-Afrika, tijdens de regering van keizer Justiniaan en hij stond bekend om zijn hardvochtigheid. Een bedelaar die met zijn kameraden gewed had dat hij toch iets van hem zou weten los te krijgen, slaagde er in hem op een geschikt ogenblik zo te tergen dat Petros een hardgebakken brood greep en naar zijn hoofd smeet bij wijze van steen. Daarop werd Petros doodziek en in een koortsdroom zag hij hoe hij verantwoording moest afleggen voor zijn daden. Er was niets dat de weegschaal in evenwicht kon brengen totdat zijn engel het brood erop legde waarmee hij naar die arme gegooid had. Daarop werd hij wakker en hij werd geheel in beslag genomen door de gedachte: ‘Wanneer een in woede geschonken brood reeds zoveel betekent, wat moet dan de gave van al mijn goederen dan wel niet waard zijn!’ Hij besloot zijn leven te veranderen en verdeelde zijn geld en goederen onder de armen, tot zelfs de kostbare mantel die hij droeg. Toen hij deze later op de markt te koop zag aangeboden kreeg hij er spijt van, maar in een droom verscheen Christus hem, met deze mantel bekleed. Hierdoor werd hij zo in liefde tot Christus ontvlamd dat hij zichzelf als slaaf liet verkopen om ook zijn allerlaatste bezit aan de armen, dus aan Christus te kunnen geven. Zo is hij als een heilige gestorven. Zijn leven is ons verhaald door de patriarch van Alexandrië‚ de heilige Johannes de Barmhartige.

Ook nog op deze dag de heilige martelaren: Fabianus, bisschop van Rome, tijdens de vervolging van Decius; en Anna, die ook in Rome is gedood.

Eveneens op deze dag de gedachtenis van de heilige Leo, die als keizer regeerde van 457 tot 474. Hij beschermde de orthodoxie op het vierde oecumenische concilie van Chalcedon en trad streng op tegen kerkdienaars die simonie pleegden door geld te eisen voor de sacramenten. Ook bevorderde hij de zondagsrust door op die dag alle handel te verbieden.

Eveneens op deze dag de gedachtenis van de heilige Euthymios en Laurentios van het Holenklooster bij Kiev, rond 1300; Euthymios van Sjanzjemski, Vologda 1470; en Minasus, abt in het diocees van de heilige Claudius, 496.

Door de gebeden van deze en al Uw heiligen, Heer Jezus Christus onze God, ontferm U over ons en red ons. Amen.

teksten samengesteld door archimandriet Adriaan – eeuwige gedachtenis !
illustraties door matj. Johanna – eeuwige gedachtenis !
overgenomen met toestemming van het klooster St. Jan de Voorloper in Den Haag.