Synaxis van de heilige Moeder Gods.
De dag na Christus’ geboorte is gewijd aan de dankbare verheerlijking van de heilige Maagd, die ten dienste heeft gestaan van het grote Mysterie van Gods Vleeswording.

Zondag na Kerstmis‚ (26-31 december) Gedachtenis van de heilige profeet en koning David‚ van de heilige Jozef de Verloofde en van de heilige Jakobos, de Broeder des Heren.

De heilige Euthymios, bisschop van Sardis‚ trad na zijn studie in Alexandrië, in het klooster. Met enthousiasme beoefende hij zware ascese en hij was een ijveraar voor de verering der heilige iconen, en is daarom driemaal in ballingschap gezonden. Hij werd bisschop en daardoor nam hij deel aan het 7e oecumenisch concilie in 787, waar hij de verering van de iconen verdedigde. Onder keizer Theofilos werd hij doodgegeseld‚ in 840.

De heilige Evaristos van het Studionklooster (Constantinopel), geboren in Galatië op Pasen van het jaar 819, werd monnik van het Studionklooster toen hij 23 jaar oud was. Met hart en ziel gaf hij zich over aan het monniksleven van arbeid en gehoorzaamheid, maar vooral van het innerlijk gebed. Daarbij kwam een natuurlijke begaafdheid, en zo kreeg hij steeds meer verantwoordelijke taken te vervullen.
In 858, toen de kerk in beroering was gebracht nadat de heilige Fotios patriarch geworden was, ontvluchtte een groot deel van de monniken het Studionklooster‚ dat steeds meer te lijden had van de vijandig gezinde keizers.
Na langdurige omzwervingen stichtte Evaristos het Kokkoroviklooster als tijdelijke verblijfplaats voor de uit Studion verdreven of gevluchte monniken. Op den duur werd het echter een zelfstandig klooster onder zijn leiding. Op allerlei manieren zorgde hij voor het welzijn van de broeders, maar zichzelf sloot hij op in een bekrompen cel, waar hij bijna alleen maar kon staan. Hij onderscheidde zich door bijzonder strenge ascese, droeg ijzeren kettingen om zijn lichaam, en at slechts éénmaal per week. Alles wat het klooster meer ontving dan het strikt noodzakelijke, deelde hij uit aan de armen. Daarbij straalde zijn uitgeteerd gelaat van innerlijke blijdschap die de mensen onweerstaanbaar aantrokken. Velen zochten dan ook zijn geestelijke leiding. Toen bekend werd dat Evaristos stervende was, stroomde een grote menigte naar het klooster en was aanwezig toen hij, bijna tachtig jaar oud, in 879 voor het hemelse leven geboren werd, in de nacht dat onze Verlosser geboren werd voor de aarde.

De heilige Konstantios uit Groot-Rusland was hiëromonach aan de Russische ambassade te Constantinopel. Hij was heel heftig en toen hij eens naar zijn mening beledigend was behandeld, stormde hij naar de Sultan en zei dat hij moslim wilde worden. Maar spoedig berouwde het hem: hij ging opnieuw naar het hof zwoer Mohammed af en beleed Christus. Door de woedende Turken werd hij toen afgetuigd en gedood, 1743.

De heilige Dionysios, paus van Rome had, volgens zijn opvolger Damasus eerst als een heilige monnik geleefd voor hij tot bisschop van gekozen werd. Hij was een organisator en verdeelde Rome in een aantal parochies, zowel binnen als buiten de muren, om goed bestuurbare eenheden te verkrijgen. De heilige Basilios roemt zijn grote liefdadigheid, die zich uitstrekte tot in de verste gewesten van het rijk. Dionysios speelde ook een rol in de bestrijding van verschillende ketterijen. Hij is gestorven in 269.

De heilige Ildefons‚ bisschop van Toledo. Reeds op jonge leeftijd was hij monnik geworden in Agali Spanje, waar hij later ook tot abt gekozen werd. Met zijn erfdeel stichtte hij een vrouwenklooster. Onder sterk verzet van zijn kant werd hij bisschop van Toledo in 658. Na 9 jaar is hij gestorven in 667.

De heilige Nikodemos van Tismana, grondvester van het Hesychasme in Roemenië. Zelf was hij afkomstig uit Servië, uit de aan elkaar verwante koninklijke families van Servië en Roemenie. Direct na afloop van zijn studies trok hij naar de Athos en werd monnik in het Servische klooster Chilandari. Na een periode als kluizenaar toen hij een bijzondere gave ontwikkelde voor het innerlijke gebed, werd hij hegoumen van het klooster. Vele monniken stelden zich onder zijn leiding, niet alleen Serven‚ maar ook Grieken‚ Roemenen en Bulgaren. In 1346 werd Nikodemus naar Roemenië geroepen en hij stichtte daar verschillende kloosters. Vooral het klooster aan de Tismana, waar een tiental hesychastische monniken gevestigd waren, werd het middelpunt van een geestelijke opleving die zich uitstrekte over heel de Balkan, dankzij de roep die uitging van Nikodemos. Aan hem werd dan ook de leiding toevertrouwd van een bemiddelingscomité van hesychasten van de Athos, dat in 1371 door prins Lazaros naar Constantinopel gezonden werd om het schisma te herstellen dat gerezen was met de Servische Kerk. Toen Nikodemos oud werd, trok hij zich terug in een grot en kwam alleen de zondagen naar het klooster om de heilige Liturgie te celebreren, en door zijn gebed vele zieken te genezen die dan op hem wachtten: sommigen alleen al door het feit van zijn komst, anderen door het aanraken van zijn mantia. Hij is 26 december 1406 in vrede ontslapen, na zijn leerlingen te hebben gezegend.

De heilige Zosimas, paus van Rome. (In de 5e eeuw bekleedden de Grieken dus nog een belangrijke plaats in de kerk van Rome.) In het begin van zijn bestuur verdedigde hij Pelagios, die de mens in staat achtte om uit eigen kracht het goede te doen, maar later liet hij zich overtuigen door de Afrikaanse bisschoppen‚ waaronder de heilige Augustinus. Zosimas is gestorven in 418.

De heilige Archelaus, bisschop van Kaskar in Mesopotamië. Hij is vooral bekend om zijn grote wetenschap en zijn succesvolle strijd tegen de ketterij en de persoon van Manes, de stichter van het Manicheïsme, dat de schepping van de wereld toeschreef aan een kwade macht.

De heilige martelaar Marinus was senator van Rome, en werd als christen gearresteerd onder keizer Numerianus. Hij werd behandeld als een weggelopen slaaf en na talrijke martelingen is hij onthoofd in 283.

De heilige Konstantijn van Sinada (Klein-Azië) was een geboren jood maar werd christen en monnik, o.a. in Constantinopel. Vóór zijn doop kuste hij het heilig kruis en groette dit ook innig met zijn hoofd. Volgens de legende bleef het zichtbaar op zijn voorhoofd afgedrukt tot aan zijn dood.

Eveneens op deze dag de heilige Jarlath, bisschop van Tuam, waarheen hij gegaan was op advies van de heilige Brendaan. Hij is gestorven tegen 560‚ Zeno, bisschop van Majuma in Palestina; en Theodorus‚ koster van de Sint Pieterskerk in Rome, geroemd door Gregorius de Grote.

Door de gebeden van deze en al Uw heiligen, Heer Jezus Christus onze God, ontferm U over ons en red ons. Amen.

teksten samengesteld door archimandriet Adriaan – eeuwige gedachtenis !
illustraties door matj. Johanna – eeuwige gedachtenis !
overgenomen met toestemming van het klooster St. Jan de Voorloper in Den Haag.