De heilige Spiridon van Trimythunt, was een boerenzoon uit Cyprus, een schaapherder. Hij was een bijzonder beminnelijke persoonlijkheid en het weinige dat hij bezat deelde hij met allen die in hun nood bij hem kwamen. Vooral toen zijn vrouw gestorven was. leefde hij geheel voor het gebed en voor anderen. Zonder dat hij het wist, werd hij bekend over heel het eiland. Om zijn deemoed en eenvoudige vroomheid werd hij tot bisschop van Trimythunt gekozen. Hij zette zijn eenvoudige levenswijze voort, maar trok nu ook rond om zijn mensen te ontmoeten. Zijn levend geloof bewerkte ook vele wonderbare gebedsverhoringen zodat hij de bijnaam ‘Thaumaturg’, ‘Wonderdoener’ kreeg.
Op zijn gebed kwam er een einde aan een hardnekkige droogte waardoor de oogst was mislukt. Tevens bad hij dat de pakhuizen der graanwoekeraars zouden instorten en dezen moesten nu hun graan tegen normale prijzen verkopen, zodat er geen hongersnood ontstond. Zelfs doden die aan zijn voeten waren gelegd, kwamen tot het leven terug. Zijn liefdevolle blik bracht in het kwaad verharde zondaren tot een christelijk leven terug.
Al had Spiridon geen wetenschappelijke opvoeding genoten, in de Heilige Schriften was hij volkomen thuis. Hij nam dan ook als een gelijkwaardige partner deel aan het eerste oecumenische concilie en zijn door Gods Geest bezielde welsprekendheid wist zelfs verschillende ariaanse bisschoppen terug te brengen tot de Orthodoxie.
Hij gaf daar ook een populaire demonstratie over de heilige Drie-eenheid. Hij nam een baksteen in de hand, en op zijn gebed sloeg een vlam omhoog terwijl water naar beneden droop en droge aarde in zijn hand achterbleef: de drie bestanddelen waaruit volgens de wetenschap van die tijd alle stoffen zijn samengesteld.
Wanneer de heilige Spiridon de Goddelijke Liturgie celebreerde‚ was hij zich er op intense wijze van bewust de dienst te verrichten voor de troon van God, omringd door de heilige engelen. Toen dit eens gebeurde in een vrijwel lege kerk, hoorde zijn leerling, de heilige Trifyllios, hoe een koor van engelen hem antwoord gaf en de ruimte vulde met hemelse muziek.
Er deden allerlei verhalen over hem de ronde. Zo waren er eens ‘s nachts rovers binnengedrongen in de stal om schapen te stelen; maar plotseling konden zij zich niet meer bewegen. Toen Spiridon ‘s morgens om de schapen uit te laten, vond hij de rovers. “Pak maar een ram en maak dat je wegkomt, dan is jullie moeite tenminste niet voor niets geweest. Maar ik heb toch liever dat jullie mij eerst hadden gevraagd voordat jullie op mijn schapen waren uitgegaan”.
Eens kwam tijdens de grote Vasten een pelgrim dodelijk vermoeid bij hem aan. Er was geen etenswaar meer in huis behalve wat gezouten vlees. De pelgrim weigerde omdat hij de Vasten niet wilde breken. Toen gaf Spiridon ten antwoord: “Des temeer reden om dan te eten, want voor de reine is alles rein”, en hij begon er zelf van te eten.
Op de Athos wordt het volgende verhaal verteld over Spiridon en het concilie van Nicea. Spiridon was gewend te voet te reizen, maar nu hij officieel als bisschop naar Nicea moest, ging hij per muilezel, een witte voor hem en een bruine voor zijn diaken. Zij overnachtten eens in een karavanserai waar al een menigte bisschoppen bijeen waren. Die zagen met minachting op Spiridon neer en vroegen zich af wat ze met zulk een boerenpummel aan moesten wanneer ze straks te maken kregen met de ariaanse spitsvondigheden, waardoor al zoveel simpele zielen het spoor bijster waren geraakt. Er werd besloten de twee muildieren te onthoofden, dan zou Spiridon in elk geval te laat aankomen om nog veel schade te kunnen aanrichten. Zoals gewoon in warme landen gingen ze ruimschoots voor zonsopgang op pad. Spiridon werd gewekt door een wanhopige diaken met de boodschap over hun vernielde reismogelijkheid. Maar de bisschop gaf hem de opdracht de koppen op hun plaats te leggen, en na zijn gebed stonden de dieren op of ze zojuist wakker werden en stonden ter beschikking om verder te reizen. Maar toen de zon opging heersten er algemene verbazing en ontzag, want de diaken had in het donker de bruine en de witte kop verwisseld, zodat het wonder voor heel de wereld zichtbaar was.
Dit zijn natuurlijk geen historische feiten maar, zoals een oude schrijver zegt: “Aan de klauw herken je de leeuw”. Er waren werkelijk een aantal simpele zielen onder de bisschoppen op het concilie, maar vaak hadden deze juist een heel direct en overtuigend antwoord op de spitsvondigheden waar de Griekse vaders zich zo graag aan overgaven. Zoals ook een van die “boeren”, mogelijk Spiridon zoals later werd gezegd, het twistgesprek tot zwijgen bracht met de opmerking: “Christus en de apostelen hebben ons geen logica-theorie gebracht maar de pure waarheid, die bewaard blijft door geloof en goede werken”.
De heilige Spiridon is na een werkzaam leven gestorven rond 348, in de ouderdom van 78 jaar. Zijn lichaam werd met grote eer begraven, maar later werden de relieken naar verschillende plaatsen verhuisd, uit angst dat ze door de Turken zouden worden verbrand. Tenslotte vond het nog steeds ongeschonden lichaam een vaste rustplaats op Corfu, sinds 1456, als de grootste schat voor de eilandbewoners. Zijn relieken worden tweemaal per jaar in plechtige processie door de straten gedragen.

De heilige Alexander, bisschop van Jeruzalem, van 212 tot 250. Hij was eerst bisschop in Kappadocië, maar toen hij op pelgrimstocht was in Jeruzalem werd op hem beroep gedaan om de oude bisschop Narkissos te helpen. Hij bleek zozeer de juiste man voor deze moeilijke plaats dat hij daar het ambt 38 jaar, lang vervulde, tot aan het einde van zijn leven. Hij stichtte in Jeruzalem een bibliotheek en een catechetenschool volgens het voorbeeld van Alexandrië, waar hij zelf gestudeerd had bij Clemens en Pantenos. Hij wist daaraan de bekendste geleerden van zijn tijd te verbinden. Tijdens de vervolging van Decius werd hij gearresteerd en naar Caesarea overgebracht om bij de spelen door de wilde dieren verslonden te worden. Deze raakten hem echter niet aan. Alexander is toen gestorven tijdens de mishandelingen in de gevangenis, in het jaar 250.

De heilige martelaar Synesius was lector in de Kerk van Rome, onder het pontificaat van paus Sixtus l. Tijdens de vervolging van Aurelianus (270-275) werd hij gefolterd en onthoofd.

De heilige Therapontes van Monza was in stilte een leerling van de heilige Basilios‚ de dwaas om Christus in Moskou. Hij werd een woestijnbewoner en bereikte een hoge mate van innerlijke reinheid, gepaard aan bijzondere geestesgaven. God liet hem zien hoe twee jonge christenen, de later heilige Adriaan en Pafnutios, op zoek waren naar een geschikte plaats voor een kluizenaarsleven. Hij verscheen hun in de droom en toonde hun een bepaalde plaats aan de Monza-rivier, die zij naderhand ook werkelijk vonden en herkenden als het ideaal van hun droom. Toen Pafnutios weggeroepen werd om de leiding van het Tsjoedovklooster op zich te nemen, kreeg Therapontes medelijden met de achtergebleven Adriaan. Hij kwam naar hem toe als onbekende pelgrim, en hielp hem de gemeenschap van de grond te krijgen. Therapontes is gestorven op 12 december 1599.

De heilige Johannes, metropoliet van Zichna, en stichter van het klooster op de berg Menikion. Als wees van twee jaar kwam hij onder de hoede van zijn oom, de monnik Joannikios. Hij werd eveneens een vurige monnik en daarom priester gewijd. De bewoners van Zichna kozen hem daarop als hun bisschop. Met Joannikios stichtte hij het klooster op de Menikion, en toen deze gestorven was, wijdde Johannes zich geheel aan het besturen van het klooster, dat tot grote bloei kwam. Hij is ontslapen in 1333.

De heilige Juvenali, proto-martelaar van Amerika. Hij was een van de grote ijveraars van de uit Walaam gezonden missie naar Amerika. Hij werd een groot vriend van de autochtone bewoners van Alaska en heeft er duizenden gedoopt. Bij het Iliamna-meer werd hij gemarteld door de Sjamanen die in hem een bedreiging zagen. Zij doorstaken hem tot hij voor hun ogen dood neervieI‚ maar toen hij onverwacht weer overeind kwam en hen zegende, ontstaken ze in zulk een woede dat ze hem letterlijk in stukken hakten, in 1796. Met hem herdenken wij zijn medemartelaar Peter de Aleoet.

De heilige Corentinus, eerste bisschop van Quimper in Bretagne. Hij leefde eerst als kluizenaar aan de voet van de berg van de heilige Kosmas, waar vele wonderen gebeurden. Zijn bekendste leerling was Winwaloe, de latere abt van Landevenec. Koning Grallo liet Corentinus tot bisschop wijden en als zodanig behoort hij tot de ondertekenaars van het Concilie van Angers in 453. Dit was ook zijn sterfjaar.

De heilige Finnian, abt-bisschop van Clonard in Ierland vanaf 530, en na de heilige Patrick een van de beroemdste Ierse bisschoppen. Hij stichtte veel kerken en scholen, waaraan hij zelf ook jarenlang les gaf. Zijn gewone voedsel was brood en groente en zijn drank was water, behalve op feestdagen, wanneer hij vis en bier gebruikte. Verder sliep hij op de naakte grond met een steen als hoofdkussen. Tijdens een verblijf in Wales heeft hij ook daar verschillende kerken gesticht. Het Ierse monniksleven heeft door hem een vaste vorm gekregen. Finnian is gestorven aan de gele koorts‚ in 549.
Met hem worden herdacht zijn leerling Colomba, enkele jaren later gestorven, en de priester Cormac.

De heilige martelaressen‚ de maagdelijke Ammonaria; de eerbiedwaar- dige bejaarde Merkuria; Dionysia, een moeder met veel kinderen, Antha en nog een Ammonaria. Zij leden te Alexandrië onder Decius. Ammonaria werd heftig gemarteld maar weigerde standvastig de afgoden te vereren. Daar de rechter zich verder niet door vrouwen wilde laten vernederen, werden de anderen zonder meer met het zwaard gedood, in 250.

De heilige martelaren Epimachios en Alexander. Tijdens de vervolging van Decius werden zij te Alexandrië aan hevige martelingen onderworpen en tenslotte in het vuur verbrand, in 250.

De heilige Eadburga, abdis van het beroemde Minster (Menstrey) op het eiland Thanet‚ gestorven in 751. Zij is vooral bekend door haar briefwisseling met de heilige Bonifacius‚ die zij van boeken voorzag en kerkgerei.

De heilige Valerius in Picardië. Hij was een leerling van o.a. de heilige Columbanus van Luxeuil. Hij nam het bestuur van deze abdij waar tijdens de afwezigheid van de heilige Eustacius, toen deze naar Bobbio vertrokken was om de verbannen Columbanus te vragen terug te komen.
Later vertrok hij met Waldolen op missietocht door noordelijk Frankrijk. Van koning Clotarius ll kregen zij het land van Leuconay, aan de monding van de Somme, als rustplaats tussen hun reizen. Zij hadden er een kerkje en twee cellen gebouwd, en door hun prediking maakten zij veel bekeerlingen. Spoedig kwamen er meer leerlingen die bij hen wilden blijven. Later ontstond hier het beroemde Valerius-klooster. Valerius is gestorven in 622.

De heilige Bertoara was reeds thuis gewend zowel de dag als de nacht te heiligen door gebed, en zij had een warm hart voor armen en ongelukkigen. Zij stichtte te Bourges een vrouwenklooster onder de regel van de heilige Columbanus. waar zij zelf intrad. Daar is zij ook gestorven rond 689.

De heilige keizerin Adelheid was een vriendelijke, godsdienstige en warmhartige vrouw, omspoeld door een zee van gewelddadige familieleden die aasden op de macht, en waardoor zijzelf ook nog gevangen is geweest. Zij had ook veel te lijden van haar Griekse schoondochter Theofano‚ de Byzantijnse prinses die met haar zoon was getrouwd. Zij heeft kloosters gesticht en hersteld in Saksen, ltalië en Bourgondië. Herhaalde malen wist zij ook vrede te stichten tussen de strijdende groeperingen. Tijdens een reis is zij gestorven in 999.

Ook nog op deze dag de heilige martelaren Hermogenes, met Donatus en nog 22 medemartelaren.

Eveneens op deze dag de heilige Amonathos, die ascese deed bij de Pelusionberg; en Anthos, woestijnbewoner in Palestina ten tijde van de heilige Sabbas.

Door de gebeden van deze en al Uw heiligen, Heer Jezus Christus onze God, ontferm U over ons en red ons. Amen.

teksten samengesteld door archimandriet Adriaan – eeuwige gedachtenis !
illustraties door matj. Johanna – eeuwige gedachtenis !
overgenomen met toestemming van het klooster St. Jan de Voorloper in Den Haag.