De heilige Maximos, metropoliet van Kiev en geheel Rusland. Hij was een Griek, door de patriarch van Constantinopel werd aangesteld in 1283. Wegens de veelvuldige aanvallen der Tartaren verplaatste hij de zetel naar Wladimir‚ want Kiev was vrijwel geheel verwoest en de bevolking was naar alle kanten gevlucht. Tevergeefs had hij getracht de stad te reorganiseren, en ook een smeektocht naar de Gouden Horde had geen resultaat opgeleverd. Daarom trok hij naar het veiliger Noorden. Wladimir was al bekend door het bezit van de wonderdoende icoon van de heilige Moeder Gods.
Er bestaat van de heilige Maximos nog een rondschrijven “Over de Regels voor het Vasten en het onderhouden van het Huwelijk”. Hij is gestorven in 1305. Meer dan 600 jaar later werd zijn lichaam ongeschonden teruggevonden.

De heilige Nikolaas, de nieuwe-martelaar van Karamanië. Eens had de jonge heethoofd ruzie met een andere christen en hij schreeuwde dat hij nog liever Turk zou worden dan toegeven. Dit werd gehoord door enkele Turken die hem direct meenamen naar de kadi om dit officieel te bevestigen. Maar intussen was Nikolaas afgekoeld. Hij zei dat hij er niet aan dacht “om mijn Heer Jezus Christus te verloochenen‚ de ware God Die zal komen om de levenden en de doden te oordelen”. De geïrriteerde rechter liet hem de bastonnade geven, en toen Nikolaas standvastig bleef, werd hij gedurende ruim een maand aan steeds meer folteringen onderworpen. Maar de heilige bleef Christus belijden, en bevestigde zo de christenen van Smyrna in het geloof. Nikolaas werd toen door de Turken opgehangen op 19 maart 1657. Zijn lichaam werd in zee geworpen, maar weer aan land gehaald door enkele westerse christenen die eveneens onder de indruk waren geraakt van zijn christelijke moed.

De heilige Nikolaas, bisschop van Myra, de Wonderdoener, 4e eeuw. Dit is eigenlijk het enige dat we geschiedkundig weten over wie waarschijnlijk de populairste heilige is over heel de wereld. De vele legenden die over hem bestaan zijn uiting van een innerlijke waarheid en doen ons hem werkelijk kennen in zijn zielegrootheid en liefdevolle barmhartigheid.
Hij was geboren te Patara in Lycië als zoon van rijke ouders. Zijn oom, Nikolaas, was daar bisschop en zorgde ervoor dat zijn neef en naamgenoot al op jonge leeftijd aan de dienst van God werd gewijd. Nikolaas werd priester en na de dood van zijn ouders schonk hij in het verborgen zijn vermogen weg. Bijzonder bekend is het verhaal hoe hij de drie dochters van een berooid edelman elk een bruidsschat bezorgde door telkens in de nacht een beurs met goudstukken door een open venster te werpen. De derde maal werd hij herkend door de edelman die toen de wacht had gehouden.
Op bedevaart naar Jeruzalem wekte hij een uit de mast gevallen matroos weer tot leven, en sindsdien geldt de heilige Nikolaas als schutspatroon van de zeelieden‚ die hen in allerlei noodsituaties te hulp komt. Na deze pelgrimstocht wilde hij monnik worden, maar hij werd tot bisschop van Myra gekozen, en deze taak vervulde hij op een wijze die hem tot het ideale type van een bisschop heeft gemaakt.
Tijdens de grote vervolging van Diokletiaan, toen de christenen bij duizenden werden gedood, was Nikolaas in de gevangenis, totdat hij door keizer Constantijn weer op zijn bisschopszetel van Myra werd hersteld. Hij had daar te strijden tegen de Arianen, en in 325 nam hij deel aan het eerste oecumenische concilie.
Zijn wijsheid, gepaard aan warme menselijkheid, deed hem algemene verering ten deel vallen. Hij maakte gebruik van zijn moreel gezag om slachtoffers van een onjuiste rechtspraak te hulp te komen, vaak op wonderbare wijze.
In hoge ouderdom is Nikolaas gestorven in 342, en hij werd al spoedig ‘de apostelgelijke’ genoemd. Elke donderdag wordt dan ook zijn gedachtenis gevierd, naast die van de apostelen. Op de 9e mei (Slavische traditie) c.q. de 20e mei (Griekse traditie) wordt zijn zomerfeest gevierd.
De kooplieden van Bari organiseerden in 1087 een ware roofexpeditie om het lichaam van de overal vereerde heilige Nikolaas in handen te krijgen. Zij stuurden er drie schepen op af die aanlegden bij het strand van Myra. De grafkerk bevond zich buiten de stad en stond onder de hoede van slechts enkele monniken. Zo konden de rovers ongestoord binnenkomen, het graf openbreken en het lichaam meenemen naar hun schepen. De inmiddels gealarmeerde bevolking kon niet anders dan hen achterna schreeuwen op het strand. Op 9 mei kwam de expeditie in Bari terug, juist voordat Venetië dezelfde rooftocht wilde ondernemen.
ln het Middellandse Zee-gebied is de heilige Nikolaas vooral de patroon van de zeelieden; in Rusland van de arme boeren; in het Westen van de kinderen, omdat hij eens drie kinderen, die door een slager in stukken waren gehakt, weer tot het leven teruggeroepen had. Ontelbare kerken in heel de wereld zijn aan hem toegewijd.

De heilige Abraämios (Abraham), bisschop van Kratea. Hij was geboren te Emesa (Homs) in Syrië, in 475, en werd opgevoed in een klooster. Toen hij 18 jaar oud was, werden zij verdreven door een inval van de Saracenen, en met zijn abt trok hij toen naar Constantinopel. Door zijn eerbiedig gedrag in de kerk en zijn trouw bij de diensten, werd hij opgemerkt door een zekere Johannes‚ een hof-beambte die in zijn geboorteplaats Kratea (Bithynië) een klooster had gesticht. Hij vroeg aan Abraämios om de leiding daarvan op zich te nemen.
Door hem won het klooster een goede naam in heel de streek, en er kwamen steeds meer bezoekers die zijn raad wilden inwinnen op allerlei gebied. Dit ging Abraämios zwaar vallen en hij vertrok na 10 jaar in stilte naar Jeruzalem, waar hij monnik werd in een van de door de heilige Sabbas gestichte kloosters.
Hier had hij 4 jaar vrede, maar toen excommuniceerde de bisschop van Kratea hem wegens ongehoorzaamheid en moest hij naar zijn klooster terugkomen en zijn ambt weer opvatten. Niet lang daarna stierf de bisschop, en Abraämios werd eenstemmig gekozen als zijn opvolger.
Gedurende 15 jaar was hij nu een vader voor zijn stad: hij stichtte weeshuizen‚ gastenverblijven, ziekenhuizen en regelde de armenzorg. Hij verdreef boze geesten en verrichtte vele wonderen. Toen greep hem opnieuw de liefde tot de eenzaamheid. Terwijl hij ambtshalve in Constantinopel was, smeekte hij God opnieuw hem Zijn wil te tonen. Hij zag toen in een droom de heilige Sabbas die hem aanried naar het klooster terug te gaan. Opnieuw nam hij in stilte de vlucht naar Jeruzalem‚ en naar zijn klooster, waar hij zich geheel aan de ascese wijdde. Ook hier won hij aanzien door de hem door God geschonken gaven en had zo het geestelijk gezag om samen met de heilige Euthymios de monnikengemeenschappen te behouden voor de orthodoxie. Het ging om de geloofsbelijdenis dat Christus als Zoon van God Eén is uit de Drie-eenheid: volkomen God en volkomen mens, Die door Zijn Godheid wonderen doet, en als mens het lijden kan ondergaan.
Na gedurende nog 8 jaar zo de goede strijd gestreden te hebben, is Abraämios in vrede gestorven in 558.

De heilige Theofilos, bisschop van Antiochië, een van de oude apologeten. Hij was een geleerde, op volwassen leeftijd tot Christus gekomen, nadat hij de profeten en de evangeliën in handen gekregen had, en hij werd in het jaar 169 tot bisschop van de stad gekozen, als de zevende na de heilige Petros.
Zijn geleerdheid wordt bijzonder geroemd door Eusebios en Hiëronymos. Van zijn vele geschriften bestaan alleen nog maar de drie boeken aan Autolykos over het geloof. Deze heiden, verwonderd over de bekering van de geleerde Theofilos, had vooral moeite met de onzichtbaarheid van God. Theofilos schreef daarover:
“Ge zegt; toon me uw God. Ik antwoord daarop: toon me de mens en dan toon ik u mijn God. Want God geeft Zich te kennen aan wie de ogen van zijn ziel wil openen. Om God te weerspiegelen, moet de mens zijn ziel zuiver houden. Een aangetaste spiegel kan het gelaat van een mens niet weerkaatsen. En evenmin kan een zondige mens Gods aangezicht zien. Vervolgens verdedigt hij de adel van het christen-zijn, vergeleken met de vulgariteit van de heidense mythologie; en het geloof in de Opstanding. Hij is de eerste die het woord Drie-heid gebruikte voor de geopenbaarde God. Theofilos is in vrede gestorven tegen het jaar 185.

De heilige martelaren Dionysia, Majoricus haar zoon, Dativa, haar zuster; de arts Emilianus, haar neef; en hun mede-martelaren Tertius, Leontia en Bonifacius, de edelman Severus en de dame Victoria. Nadat de ariaanse vandalenkoning Huneric alle orthodoxe bisschoppen uit het land had verdreven of gedood, begon hij in 454 ook de belangrijkste gelovigen te vervolgen. De schone, rijke en vrome Dionysia werd gevangen genomen en op het forum gegeseld tot haar gehele lichaam droop van het bloed. Haar zoon, de jonge Majoricus was erbij aanwezig. Zij zag hoe hij sidderde en dodelijk bleek werd en op het punt stond flauw te vallen. Toen riep zij hem toe dat hij zich als een man moest gedragen en niet moest vergeten dat hij gedoopt was in de naam van de heilige Drie-eenheid. “Laten wij niet ons bruiloftskleed verliezen, zodat de Heer van het feest ons in de uiterste duisternis zou moeten werpen”.
Nu doorstond de jongen de kwellingen tot hij gestorven was en Dionysia mocht zijn lichaam meenemen naar haar huis waar zij hem begroef.

De heilige Asella was een van de Romeinse adellijke dames die zich onder de leiding hadden gesteld van de heilige Hiëronymos. Reeds als kind van tien jaar had zij besloten maagd te blijven, en dit voornemen bracht zij met grote vastberadenheid en standvastigheid ten uitvoer. Zij legde zichzelf een steeds strengere ascese op: slapen op de naakte grond, langdurig geknield bidden, leven op uitsluitend water en brood en zo weinig mogelijk spreken. Volgens haar overtuiging bleef zij daar gezond bij en had ze zelfs nooit maagpijn; zij was niet veel ouder dan 50 jaar toen zij overleed rond het jaar 410.

De heilige abdis Gertrudis, de weduwe van de edelman Rigomer. Na de dood van haar echtgenoot bouwde zij bij haar huis een oratorium en leidde een leven van gebed. Langzamerhand voegden zich andere vrouwen bij haar en zo ontstond er een klooster waar Gertrudis rond 655 ontslapen is.

Ook nog op deze dag de heilige martelaren Niser, onder Maximiaan levend verbrand in 304; en de priester Polychronios, onder Constantios door de Arianen tijdens de heilige Liturgie overvallen en vermoord.

Door de gebeden van deze en al Uw heiligen, Heer Jezus Christus onze God, ontferm U over ons en red ons. Amen.

teksten samengesteld door archimandriet Adriaan – eeuwige gedachtenis !
illustraties door matj. Johanna – eeuwige gedachtenis !
overgenomen met toestemming van het klooster St. Jan de Voorloper in Den Haag.