De heilige Pafnoetios van Kefala was een tijdgenoot van de heilige Antonios de Grote, die hem zeer hoog schatte als een echte asceet, met de gave om de zielen te genezen en te redden. Van hem wordt verteld dat hij de tachtig jaren van zijn monnikschap altijd hetzelfde habijt had gedragen zonder het ooit uit te doen. Een andere lezing, die waarschijnlijker klinkt, zegt dat hij nooit meer dan één tuniek tegelijk bezat. Samen met de beroemde Makarios en de grote Serapion heeft hij een leefregel opgesteld voor de kluizenaars in de woestijn, die later overgenomen is door de heilige Benedictus van Aniane. In de bijeenkomst der broeders onderscheidde hij zich door zijn rustig en overwogen oordeel, waarbij hij altijd eerst het belang van de broeder over wie geoordeeld moest worden, in het oog hield. Een uitspraak van hem luidde: ‘Houd meer van werk en inspanning dan van rust; meer van verachting dan van verering; meer van geven dan van krijgen’. En hij waarschuwde ernstig: “wanneer God ons een talent geschonken heeft en we denken dat we zelf daarmee iets goeds gedaan hebben, dan zal God toelaten dat we in vernederende zonde vallen omdat we de eer van het goede werk niet aan Hem hebben toegeschreven. En dan geldt voor ons het woord uit de psalm: ‘Waarom spreekt ge van mijn gerechtigheden, terwijl uw onreine lippen Mijn Verbond schenden?’” (vgl. ps. 49).
Wanneer hij iemand iets slechts zag doen, begon hij ogenblikkelijk God te smeken om vergeving, alsof hij het zelf had gedaan. Bij zijn zwerftochten door de woestijn ontmoette hij eens een groep rovers die aan het drinken waren. De hoofdman, die hem kende en wist dat Pafnoetios nooit iets dronk, zette hem een dolk op de borst en dreigde hem te doorboren wanneer hij niet een glas met hen meedronk. Pafnoetios wilde de ander niet met een moord belasten en dronk rustig zijn glas uit. De ander was getroffen en vroeg vergeving, en beloofde zijn gewelddadigheden te zullen staken. Dit alles gebeurde in de tijd van de grote Antonios, dus in de 4e eeuw.

De heilige Reginos, bisschop van Skopelos op de Sporaden-eilanden in de Egeïsche Zee. Hij nam deel aan de synode van Sardica tegen de Arianen, in het huidige Bulgaarse Sofia, in 343. Twintig jaar later, onder Juliaan de afvallige, werd hij hierover ter verantwoording geroepen, en toen hij vasthield aan de orthodoxie werd hij zwaar gemarteld en onthoofd.

De heilige Altrudis, abdis de abdij van Maubeuge, was van kind af in ernstig christendom opgevoed. Zij koos het religieuze leven en trad in de abdij van Maubeuge, die door haar tante (Aldegonda) was gesticht, wier opvolgster zij zou worden. Van haar wordt verteld dat zij eens kaarseneindjes aan het smelten was om die opnieuw te gebruiken, en dat toen de vlam in de pot sloeg, zij die met haar blote handen van het vuur pakte en op de grond zette, waarbij de gloeiende was over haar handen stroomde. Zij werd hierdoor echter niet verbrand. Ze leefde tegen het einde van de 7e eeuw.

De heilige Alexandros afkomstig uit Puteoli. Onder stadhouder Tiberius werd hij rond 300 als christen gevangen genomen en gefolterd, met zware gewichten uitgerekt en geslagen. Vervolgens werd hij rondgesleept door het rijk, tot in Bulgarije, waar hij opnieuw tot schouwspel moest dienen en met brandende toortsen geblakerd werd. Hij eindigde zijn moedig gedragen lijden in Thracië, waar hij tenslotte werd onthoofd.

De heilige Ananias was een priester in Fenicië die langdurig op de wreedste manier werd gepijnigd en dan onder zo smerig mogelijke omstandigheden werd opgesloten zodat zijn wonden bij een volgende marteling des te pijnlijker zouden zijn. Maar hij onderging dit alles met zoveel moed en standvastigheid dat Petros, de gevangenbewaarder, zich tot Christus bekeerde en eveneens de martelingen verdroeg. Tenslotte werden zij met nog zeven christensoldaten in zee geworpen en verdronken, in 298.

De heilge Tarasios, aartsbisschop van Constantinopel. Hij was in die stad geboren rond 730; vanwege zijn grote geleerdheid en politieke gaven bekleedde hij hoge ambten en hij werd de vertrouwde raadsman van keizer Constantijn, die toen nog onder voogdij stond van zijn moeder Irene. Toen de kerk door de iconenstrijd in grote moeilijkheden verkeerde, werd Tarasios door de geestelijkheid en door het volk eenstemmig tot aartsbisschop van Constantinopel gekozen in 784, en op de eerste Kerstdag gewijd. Op zijn aandringen werd een concilie georganiseerd om de iconenstrijd te beslechten. Er werden boden gezonden naar alle patriarchaten en deze zonden op hun beurt legaten naar Constantinopel voor de bijeenkomst. De eerste vergadering op 1 augustus 786 in de apostelkerk van Constantinopel mislukte door het gewelddadig optreden van de iconoclasten. Men liet de gemoederen bekoelen, en het volgend jaar kwamen de bisschoppen bijeen buiten de stad, in het enigszins afgelegen Nicea (in Bithynië).
Deze bijeenkomst van driehonderdvijftig bisschoppen uit heel de wereld, samen met talloze priesters en monniken, werd later bekend als het 7e Oecumenisch Concilie van Nicea, waar werd vastgesteld dat de verering van de icoon gericht was op de afgebeelde persoon, en niet op de afbeelding, dus uiteindelijk op God zelf, Wiens genade in de afgebeelde heilige op zulk een bijzondere wijze zichtbaar is geworden.
Tarasios zorgde ook voor verbetering in de verhouding tot de kerk van het Westen, bestreed het kwaad der simonie, was vrijgevig voor de armen en werd door allen geëerd. Bij de Bosporus stichtte hij een klooster om biddende monniken te hebben voor zijn werk, vooral toen hij veel moeilijkheden had met de keizer, die hem niet vergeven kon dat Tarasios hem berispt had om zijn onwettige tweede huwelijk. Uit zijn eigen paleis verbande hij de te grote luxe die daar geheerst had; hij wilde slechts eenvoudige maaltijden en besteedde maar heel weinig tijd aan slaap: hij ging later naar bed en stond vroeger op dan de andere huisgenoten, om meer tijd te hebben voor werk, gebed en studie. Kleine werkzaamheden verrichtte hij zelf en hij wilde daar geen bedienden voor lastig vallen.
Dit voorbeeld had een stimulerende uitwerking op heel de geestelijkheid van de stad, en samen met het herstel van de iconen leidde dit tot een bloeitijd van geestelijk leven. Groot waren ook zijn liefde en zorg voor de armen. Overvloedige spijzen die hij gekregen had, ging hij liefst zelf uitdelen. Daarnaast zorgde hij ook voor vaste inkomsten die aan zulk maatschappelijk werk konden worden besteed. En hij ging zelf naar de armenwijken en de ziekenhuizen om te zien of er geen ongelukkigen werden vergeten.
Zijn weigering om het onwettige huwelijk van de keizer in te zegenen leidde tot onenigheid met Constantijn, die hem op allerlei wijzen moeilijkheden veroorzaakte. Hij durfde de persoon van de geliefde patriarch niet aan te vallen, maar alle vertrouwden uit zijn omgeving werden in ballingschap gezonden en hem werd min of meer huisarrest opgelegd.
De laatste tien jaren van zijn leven kon hij ongestoord werken aan het welzijn van allen die aan hem waren toevertrouwd, tot aan zijn ontslapen op deze dag in 806. Na zijn dood geschiedden herhaaldelijk wonderen en reeds spoedig werd Tarasios als heilige vereerd. Een merkwaardig verhaal is geschiedkundig vastgelegd: Keizer Leo de Armeniër was de iconoclasten gunstig gezind. Hij verhaalde aan zijn omgeving dat aartsbisschop Tarasios hem in de droom was verschenen en heel kwaad op hem was en hem gedreigd had dat hij neergestoken zou worden door Michaël. De keizer zette zich in het hoofd dat die Michaël gezocht moest worden onder de monniken van het klooster dat Tarasios gesticht had. Hij liet daar onmiddellijk huiszoeking doen en de monniken ondervragen op de pijnbank, maar zonder resultaat. Zes dagen later werd hij inderdaad neergestoken door Michaël de stotteraar, die vervolgens de troon besteeg.

De heilige Viktorinos en zijn zes medemartelaren Victor, Nikiforos, Claudianos, Diodoros, Serapion en Papias, beleden hun geloof in Corinthe tijdens de vervolging van Decius. Om de een of andere reden werden zij overgebracht naar Egypte, waar zij op de pijnbank werden ondervraagd in Diospolis, de hoofdstad van de Thebaïde. Toen zij standvastig bleven, liet de woedende rechter Victorinos op de meest sadistische wijze ter dood brengen. Maar de anderen lieten zich daardoor niet afschrikken, en ieder op de beurt onderging vol moed een dergelijk ontzettend lot, in het jaar 284.

De heilige Walburga, de zuster van de heiligen Willibald en Winebald, was moniale in de abdij van Wimborne, evenals de heilige Lioba. Met haar broers maakte zij deel uit van de groep missionarissen die met de heilige Bonifatius, haar oom, naar Duitsland trok. Na de dood van Winebald volgde zij hem op als abdis van het dubbelklooster te Heidesheim, in 761. Zij was een vrouw van grote wetenschap en had veel interesse in natuurkundige verschijnselen. Het bijgelovige volk zag daarin hekserij; en de nacht van de 1e mei (de datum van de overbrenging van haar relieken naar Eichstädt) kwam als ‘Walpurgisnacht’ in de Duitse folklore terecht.
Dit toont de grote indruk die zij op haar omgeving maakte door de kracht van haar persoonlijkheid en haar organisatietalent. Het ‘Engelse klooster’ werd een beschavingscentrum en een gezocht opleidingsinstituut voor de dochters van de Duitse edellieden. Dat heeft sterk bijgedragen tot de snelle verspreiding van het christendom in Zuid-Duitsland. Daar leefde zij tot haar dood in 779. Haar graf wordt verheerlijkt door de daaruit vloeiende geneeskrachtige myron.

Ook nog op deze dag de heilige martelaren: Antonios, die op een braadrooster ter dood is gebracht; Markellos, bisschop van Soli op Cyprus, door het zwaard gestorven; vele martelaren, die onder keizer Numerianus ontzettende folteringen moesten doorstaan in Egypte; evenals Donatus, Justus, Herena en hun gezellen in Noord-Afrika.

Eveneens op deze dag de heilige Theodoros, dwaas om Christus; Concordius, bisschop van La Rochelle, 510; en Caesarios, een broer van de heilige Gregorios de Theoloog.

Door de gebeden van deze en al Uw heiligen, Heer Jezus Christus onze God, ontferm U over ons en red ons. Amen.

teksten samengesteld door archimandriet Adriaan – eeuwige gedachtenis !
illustraties door matj. Johanna – eeuwige gedachtenis !
overgenomen met toestemming van het klooster St. Jan de Voorloper in Den Haag.