De heilige Leo II, paus van Rome, 68-683, veroordeelde paus Honorius omdat deze niet optrad tegen de ketterij der Monotheleten, en die daardoor had helpen verbreiden. Hij was zeer muzikaal en hervormde de gregoriaanse zang. Hij heeft ook hymnen gedicht en veel kerkelijke zaken afgehandeld. Met grote toewijding en tederheid voorzag hij als een vader in de lichamelijke en geestelijke noden der armen. Hij is gestorven in 683.

De heilige Xenofon Robejski, was een leerling van de heilige Warlaam Chutinski. Hij stichtte het Drie-eenheidsklooster aan de Robejka-rivier, in de streek van Novgorod; hij is gestorven in 1262.

De “Driehandige ikoon van de Moeder Gods”. Toen Joannes Damaskenos nog de vertrouwensman was van de islamitische vorst van Damaskos schreef hij zijn beroemde verhandeling over de verering van de ikonen. De ikonoklastische griekse keizer Leo de Isauriër vond een verraderlijke manier om zijn tegenstander uit de weg te ruimen. Hij speelde de sultan een vervalste brief in handen, die van Joannes afkomstig zou zijn, waarin deze beloofde de stad aan de keizer in handen te geven. Deze daad van hoogverraad zou hem het leven moeten kosten, maar de sultan had zijn twijfels en ging niet verder dan Joannes de rechterhand, die de brief geschreven zou hebben, te doen afhouwen.
Terug in zijn huis hield Joannes de afgehouwen hand tegen de armstomp gedrukt, terwijl hij heel de nacht bleef bidden voor een ikoon van de heilige Moeder Gods, dat zij hem helpen zou om in geschrift de waarheid te verdedigen. Uitgeput door de pijn viel hij in onmacht. Hij had in zijn droom een visioen van de heilige Moeder Gods die hem genas. Toen hij ontwaakte bleek de hand weer vastgegroeid en kon hij die zonder enige belemmering gebruiken. Alleen een rond de pols lopend litteken herinnerde nog aan de verminking. Uit dankbaarheid liet Joannes toen een zilveren hand aan de ikoon bevestigen, welke daarom de Driehandige werd genoemd en als voorbeeld werd gebruikt. Joannes zelf verliet de stad en werd monnik in de laura van de heilige Sabbas. (Zie ook 12 juli en 4 december)

De heilige Paulos, een arts in Korinthe, 7e eeuw, werd monnik. Over hem wordt het volgende verhaald: Hij had geweldig te strijden tegen de geest van onzuiverheid, maar door de kracht van het Kruis wist hij de overwinning over zichzelf te behalen.
Toen kwam er echter een nieuwe beproeving: een overspelige vrouw verkondigde dat zij door Paulos een kind gekregen had. Een verhitte menigte sleepte hem uit het klooster, duwde de pasgeboren baby in zijn armen, en joeg hem de stad rond, opdat iedereen op hem kon spuwen. Paulos bad intussen vurig tot God en zei toen tot de menigte: “Luister naar wat het kind zelf te vertellen heeft over zijn vader.” En de baby stak zijn handje uit de omslagdoek en sprak met een helder stemmetje: “Niet Paulos de monnik is mijn vader, maar de smid die daar staat”.
Zo werd Paulos van blaam gezuiverd en hij kon zijn werk van barmhartigheid voortzetten: aan zieken de hand opleggen, waardoor dezen vaak plotseling genazen. Hij heeft een hoge ouderdom bereikt.

De heilige Paulus I, paus van Rome, 766-767. Hij was vredelievend en vergevingsgezind en vol liefde voor de armen. Hij was gewend om in de nacht door de armenwijken te lopen, op zoek naar zieken die hij zou kunnen helpen. Hij bezocht ook de gevangenissen en betaalde de schulden van gegijzelden. Tegen de opdringende Lombarden wist hij hulp te verkrijgen van Pepijn, die hij tot Patriciër van Rome benoemde. Deze schonk hem daarvoor het district Ravenna, dat tot dan toe altijd onafhankelijk was gebleven van Rome.
Tijdens de extreme zomerhitte van 767 is Paulus daarvan het slachtoffer geworden in de kerk van de heilige Paulos.

De heilige Sergios en Germanos (Herman) van Walaam. Hegoumen Sergios geldt als de stichter van het Noordrussische kloosterleven. Hij was monnik in het Radonesj-klooster, en met zegen van de grote heilige Sergios van Radonesj stichtte hij op het eiland Walaam in het Ladogameer (zo groot als een binnenzee) het zo beroemde klooster van de verheerlijking van onze Verlosser, rond 1329. Bovendien trok hij rond in de streek om godsdienstonderricht te geven en het Evangelie te verkondigen. Zelf houwde hij de stenen voor de bouw van het klooster en deed het constructiewerk.
De heilige Sergios is gestorven in 1353. Zijn opvolger was de heilige Germanos, die vooral het organiseren van het kloosterleven ter hand nam. Hij wordt altijd samen genoemd met de heilige Sergios, maar er is verder heel weinig van zijn leven bekend.

De heilige martelaar lreneos (wat betekent: de vredelievende, een voorspellende naam), was bisschop van Lyon. Hij was een Griek, tegen het jaar 120 geboren in Klein-Azië. Zijn ouders waren christen en stelden hem onder de hoede van de heilige Polykarpos, de bisschop van Smyrna. Hij studeerde niet alleen de Heilige Schrift, maar ook de heidense mythologie en filosofie, zodat hij een zeer deskundige gesprekspartner werd in de allesomvattende discussies in de tijd van het opgroeiende christendom. Hij was daarom ook de vertrouwde raadgever van verschillende pausen. Hij heeft eveneens de oudste Iijsten van de opeenvolging der pausen vastgelegd. Tertullianus, Hiëronymos, Eusebios en Theodoretos loven zijn wetenschappelijke nauwkeurigheid.

Langs de handelswegen kwam het christendom ook Zuid-Gallië binnen, en bereikte reeds vroegtijdig Lyon, min of meer een griekse kolonie. Daarheen werd Ireneos gezonden door de heilige Polykarpos om ook daar de Kerk vaste vorm te geven. Hij werd er priester gewijd door de heilige Pothinus, de eerste bisschop van Lyon. In 177 werd |reneos door de gemeente afgevaardigd om aan paus Eleutherius te verzoeken toch niet de gemeenschap te verbreken met de oriëntaalse parochies die het Pascha bleven vieren op dezelfde dag als de Joden.
De groei van de christengemeenschap in Lyon wekte de woede der heidenen en deze organiseerden een bloedige christenvervolging. Ireneos blonk nog boven de andere christenen uit, die gegrepen werden, maar wonderbaarlijkerwijze overleefde hij deze vervolging. Hij was in Rome toen de terreur uitbrak die ook Pothinus tot slachtoffer maakte. Bij zijn terugkomst in Lyon woedde het vuur op zijn hevigst‚ en Ireneos werd gekozen om Pothinus op te volgen.
De vervolging bedaarde na 180, met de dood van de keizer. De stralende moed van zoveel martelaren was voor velen een uitnodiging om tot dat geloof te komen, en daarbij kwam nog de schitterende welsprekendheid van de nieuwe bisschop, waardoor de gehele streek tot christen werd. Maar de kerkvrede werd nu van binnenuit verbroken door de verschillende ketterijen die zich van de Kerk meester zochten te maken.
lreneos was bijzonder actief in het bewaren van de zuivere traditie en het bestrijden van de opdringende afwijkingen, de ketterijen, vooral door zijn geschriften. Hij heeft 5 boeken geschreven tegen de verschillende ketterijen, waarin hij zich vooral tegen de hardnekkige ketterij der gnostieken richt, die de christenen wilden verdelen in een hogere en een lagere klasse. Maar ook schreef hij boeken waarin hij de apostolische overlevering uiteenzet. Daarbij gaat het vooral om te tonen hoe de leer van Christus reeds werd aangekondigd in het Oude Testament.
Opnieuw deed zich de kwestie van de paasdatum voor, en opnieuw kwam Ireneos tussenbeide tegen de romeinse gestrengheid en absoluut- heid. Hij schreef aan paus Viktor de zaak niet op de spits te drijven en de verschillen in de paasdatum te tolereren, juist zoals de verschillen in de vastenpraktijk aan de plaatselijke gewoonte werden overgelaten.
De Kerk genoot in deze tijd een betrekkelijke vrede doordat in Rome de keizers elkaar met tussenpozen van slechts enkele maanden opvolgden. Zij werden aangesteld en vermoord door de officieren en soldaten van de keizerlijke garde, terwijl de senaat in laffe angst al deze wisselingen goedkeurde.
Onder keizer Severus, die met hulp van de christenen een wat vastere positie veroverd had, maar daarvoor al spoedig geen dankbaarheid meer toonde, vlamde de vervolging weer op. In 202 vaardigde hij een edict uit tegen de christenen. Severus, die zelf gouverneur geweest was van Lyon en gezien had hoe de Kerk daar bloeide, bevorderde daar een bijzonder wrede vervolging. Er vielen grote aantallen slachtoffers, waaronder ook hun bisschop, de heilige Ireneos (Zie ook 23 augustus).

De heilige barmhartigen, Kyros en Joannes (Zie 31 januari). Vandaag herdenken we de overbrenging van hun relieken door de heilige Kyrillos, patriarch van Alexandrië, naar Menuthis waar hij er een kerk voor liet bouwen in 412. Er gebeurden talloze opzienbarende genezingen, waardoor de eerst nog hardnekkig heidense bevolking zich tot het christendom bekeerde.

De heilige martelaar Luperculus (Lupercus), bisschop van Eauze (Elusa) in Frankrijk. Hij was een der slachtoffers van de vervolging van Diokletiaan, 304. Hij heeft waarschijnlijk ook in het naburige Spanje gepredikt en is met achttien anderen ter dood gebracht in Saragossa.

De heilige Plutarchos en zijn medemartelaren te Alexandrië. Plutarchos en zijn broer Herakles, de latere bisschop van Alexandrië, waren leerlingen en bekeerlingen van Origenes. Deze doceerde niet alleen welsprekendheid en filosofie in de door hem opgerichte academie, maar op de eerste plaats was zijn onderricht toegespitst op de volmaaktheid van het christelijk leven. Hij was er dan ook met recht trots op dat verschillende van zijn leerlingen zich onderscheiden hadden door hun heldenmoed gedurende de vervolging van keizer Severus, die duurde van 202 tot 211.
Onder deze waardige bloedgetuigen bevond zich ook Plutarchos. Door een toegewijd en heilig leven had hij zich voorbereid op het martelaarschap; hij was in heel de stad bekend als een voorbeeldig christen, en hij was dan ook een der eersten die gearresteerd werden. Gedurende zijn gevangenschap bezocht Origenes hem herhaalde malen om hem te sterken in zijn voornemens voor de strijd, en hij begeleidde hem ook op zijn tocht naar het executieterrein. Hij hoopte daardoor ook zijn eigen marteldood te verwerven, en de heidense familie van Plutarchos spande zich daar eveneens voor in, daar men aan Origenes de dood van hun beminde Plutarchos toeschreef. Maar tot grote teleurstelling van Origenes had dit geen gevolgen.
Wel zijn de namen van de andere martelaren uit dezelfde academie bekend: Serenus, tot de vuurdood veroordeeld; Heraclites die nog katechumeen was en die met de juist gedoopte Hiëron werd onthoofd; nog een Serenus, die na gefolterd te zijn werd onthoofd; en het meisje Heraïs, die als katechumene de vuurdood onderging. Want Origenes nam ook vrouwen als leerling aan, onder wie de heilige martelares Potamiëna, een slavin te Alexandrië. Zij wilde niet toestemmen in de overspelige verlangens van haar meester, en werd daarom veroordeeld tot de vuurdood, samen met haar moeder Marcella. De officier Basilides die haar op weg naar haar executie begeleidde, behandelde haar met respectvolle vriendelijkheid en beschermde haar tegen de vulgaire opdringerigheid van het volk dat haar naakt wilde zien. Zij dankte hem daarvoor en beloofde dat zij na haar dood bij de Heer voor hem zou bidden, opdat ook hij in Zijn heerlijkheid zou mogen binnentreden.
Om zijn houding werd Basilides gearresteerd als christen. Hij werd in de gevangenis gedoopt en eindigde zijn leven door onthoofding in 202.

De heilige moniale Theodehilda (Theodechilde), een dochter van koning Clovis, stichteres van het klooster Pierre-le-Vif in Sens, waar zij zich later ook terugtrok om te sterven, 6e eeuw.

De heilige Sennufios, de Banier. Hij was een van de grote asketische vaders in de egyptische woestijn, een tijdgenoot van patriarch Theofilos en van keizer Theodosios de Grote. Zijn bijnaam had hij te danken aan het volgende voorval: Theodosios had hem gevraagd naar Konstantinopel te komen, om te helpen in een moeilijke oorlog. Sennufios antwoordde dat hij niet in staat was te komen, maar hij zond in plaats daarvan zijn versleten monnikspij en zijn staf. Tijdens de veldslag droeg Theodosios dit habijt en hij hield die staf in de hand, en behaalde een glorieuze overwinning.

Ook nog op deze dag de heilige martelaren Benignus, bisschop van Utrecht; de hiëromartelaar Donatos van Lybië; Argymirus te Cordova tijdens de arabische vervolging; Pappias op Sicilië, onder Diokletiaan, 3e eeuw; en Makedonios.

Eveneens op deze dag de heilige Austol, helper van de heilige Méen (21 juni), en waarschijnlijk zijn petekind, 6e eeuw; Zacharias, bisschop van Lyon, 3e eeuw; de monnik Vulkianos; Sergios de stadsbestuurder‚ stichter van het klooster van de heilige Moeder Gods, “Nikitiatos” te Nikomedië; de monnik Magnus, die biddend gestorven is; en de kluizenaar Mozes.

Door de gebeden van deze en al Uw heiligen, Heer Jezus Christus onze God, ontferm U over ons en red ons. Amen.

teksten samengesteld door archimandriet Adriaan – eeuwige gedachtenis !
illustraties door matj. Johanna – eeuwige gedachtenis !
overgenomen met toestemming van het klooster St. Jan de Voorloper in Den Haag.