De heilige Matrona was als christen weeskind in dienst bij een vooraanstaande familie in Thessalonika. Haar meesteres was een fanatieke joodse en drong er voortdurend bij Matrona op aan dat zij mee moest gaan naar de synagoge, maar het kind weigerde. Toen Matrona eens, zonder verlof te vragen, naar een bijeenkomst van christenen was geweest, ontstak de vrouw in razende woede, zij mishandelde het meisje en bracht haar aan bij het stadsbestuur. Matrona werd gevangen gezet en overleed ten gevolge van de mishandelingen in de gevangenis. Haar lichaam werd op de vuilnisbelt geworpen, buiten de stadsmuur, waar het door de christenen werd weggehaald en met grote eer werd begraven. Haar gedachtenis bleef levend en toen de vervolgingen voorbij waren werd tot haar eer een kerk gebouwd voor haar relieken.

De heilige Pafnutios van Nitria was een leerling van de heilige Antonios de Grote. Zijn heilig leven bracht vele zondaars tot God terug; onder wie ook de heilige Taïsia. Men zag in hem meer een lichamelijke engel dan een man van vlees en bloed. Hij is de eeuwige rust binnen gegaan tegen het einde van de 4e eeuw.

De heilige profeet Ananias (Hananias) leefde rond het jaar 900 voor Christus, tijdens de regering van koning Asa van Juda (2 Kron. 16: 1-10). Toen deze de tempelschat gebruikte om het bondgenootschap te kopen van koning Benhadad in Damaskus, riep de profeet hem ter verantwoording, terwijl hij hem voorzegde dat zijn daad geen vrede maar juist voortdurende oorlog zou brengen. In woede ontstoken sloeg Asa toen de hand aan hem en liet hem wegkwijnen in de gevangenis.

De heilige Augusta was de dochter van een Gothische hertog die het kasteel beheerde dat de christelijke stad Serravalle in bedwang moest houden. Augusta was met de bewoners in aanraking gekomen en haar liefde ging uit naar Christus Die zo geheel anders was dan de heerszuchtige Germaanse goden, en naar Zijn reine en lieflijke Moeder. Ze werd in het geheim onderricht in de christelijke leer en gedoopt. Haar gedrag veranderde en dit gaf haar vader aanleiding tot achterdocht. Hij liet haar gangen nagaan en toen hij hoorde dat zij in de christenkerk aan het bidden was, stormde hij daarheen. Hij sleepte Augusta naar haar kamer, en toen zij zich daardoor niet van haar overtuiging liet afbrengen, sloeg hij haar in razernij dood.

De heilige Johannes de ziener, geboren rond 305, was de beroemdste kluizenaar na de heilige Antonios. Hij wordt geprezen door alle bekende kerkvaders van Augustinus tot Rufinus. Hij was geboren in Lykopolis (Neder-Thebaïde) en werkte als timmerman tot hij 25 jaar oud was. Toen werd het verlangen naar een geheel aan gebed gewijd leven te sterk in hem en hij verliet de wereld. Hij stelde zich onder de leiding van een oude kluizenaar die geen banden van genegenheid wilde kweken, hem een harde opvoeding gaf en vaak zinloze taken opdroeg die Johannes zonder enige aarzeling ten uitvoer poogde te brengen, welke inspanningen dit ook vroeg.
Na de dood van zijn geestelijk vader trok Johannes gedurende 5 jaar langs de verschillende kloosters van Egypte, om het monastieke leven in al zijn facetten te leren kennen. Daarna keerde hij terug naar een spelonk waar het uitzicht geheel werd gevuld door een daar tegenover staande rots, in de buurt van zijn geboortestad. Hij was toen ongeveer 40 jaar oud en daar bracht jhij heel de lange rest van zijn leven door.
Een uitspraak van hem luidde: ‘Omdat wij de lichte last geweigerd hebben van onszelf te berispen‚ moeten wij de zware last slepen van onszelf te rechtvaardigen’. En tegen zijn leerling zei hij: ‘Wanneer wij God, de Ene, eren, dan eren allen ons. Maar wanneer wij de Ene niet achten, dan zullen allen ons minachten en gaan wij onze ondergang tegemoet’. Bij een andere gelegenheid zei hij: ‘Het is noodzakelijk om zich iets van alle deugden eigen te maken. Elke dag wanneer wij opstaan moeten wij een aanvang maken met elk gebod van God, met volharding, vreze Gods en lankmoedigheid; met liefde tot God en met alle ijver van ziel en lichaam; nederig en standvastig in droefheid; waakzaam in voorbeden voor anderen onder zuchten; rein in woorden en onze ogen bedwingen; ons niet opwinden bij beledigingen en vredelievend zijn tegenover aangedaan kwaad; geen acht slaan op het tekort schieten van anderen, want we weten dat we zelf nog minder zijn; geen genoegdoening verschaffen aan onze stoffelijke wensen maar ons gewillig schikken naar ons kruis; strijd voeren om de armoede van geest te bewaren, om vast te houden aan onze goede voornemens, en ons daartoe sterken door vasten, inkeer en wenen; de strijd nooit opgeven tegen de bekoring; smeken om het juiste onderscheidingsvermogen; acht geven op de reinheid van onze ziel; eten op een wijze die een monnik past; onze innerlijke rust bewaren tijdens het werk; ons oefenen in nachtwaken, in het verduren van honger en dorst, van koude en te weinig kleding; ons uitputten in werk; het graf voor ogen houden, want elk ogenblik kan de dood ons overvallen’.
Op de vraag: ‘Wat is een monnik?’ antwoordde hij: ‘Zich volledig inzetten bij alles wat men doet, dat is een monnik’. Een ander woord van hem luidt: ‘Het is onmogelijk een huis te bouwen van boven naar beneden, we kunnen het alleen optrekken vanuit het fundament. En dit fundament dat is onze naaste. Eerst moeten wij onze naaste winnen en pas op die grondslag kunnen wij bouwen. Want Christus heeft immers gezegd dat alle geboden afhangen van onze verhouding met onze naaste’.
Hij is gestorven in 393, in de ouderdom van 90 jaar, waarschijnlijk op de 17e oktober, de dag waarop zijn gedachtenis wordt gevierd door de Koptische kerk.

De heilige Rupert (Robert), bisschop van Worms en Salzburg, was geboren in Frankrijk, in de koninklijke familie. Vanaf zijn jeugd was hij een stralend voorbeeld van ernstig christelijk leven door zijn ascetische levenswijze, zijn reinheid, gematigdheid en liefde voor de armen. Hij toonde ook een groot geestelijk doorzicht en velen kwamen zijn raad inwinnen. Daarom werd hij tot bisschop gekozen in Worms, maar de vele heidense inwoners ergerden zich aan zijn heilig leven en zijn dringende prediking en verjoegen hem uit de stad.
Hertog Thedo nodigde hem uit naar Beieren te komen, waa de bevolking was teruggezonken in bijgeloof in de twee eeuwen na de dood va de heilige Severinus. Hij kwam in 697 in Ratisbonn en werd met grote eer aan het hof ontvangen.
Hier was de bodem bereid en de prediking van Rupert viel in goede aarde. Hij vestigde zijn zetel in Juvavis, het tegenwoordige Salzburg. Hij bouwde ook de monialen-abdij te Neurenberg, waarvan hij de leiding toevertrouwde aan zijn nicht Erentrudis, die hij, evenals een twaalftal monniken, uit Frankrijk had gehaald.
Enkele jaren later is hij gestorven na de viering van de Paasliturgie, waaronder hij nog de feestpreek had gehouden. In Beieren en Oostenrijk wordt hij vooral gevierd de 25e september, op zijn reliekenfeest.

Ook nog op deze dag de heilige martelaren: Johannes en Baruchios, met het zwaard gedood; en Alexander de soldaat, ter dood gebracht te Drizipara in Pannonië (Hongarije), onder Maximiaan.

Eveneens op deze dag de heilige Kerykos, die het ascetische leven leidde bij Theodosiopolis in Thrakië; Paulos‚ bisschop van Corinthe, rond 885; Eutychios, een monnik; en Dominicus, 545, en Vedulphus, 580, bisschoppen van Arras.

Door de gebeden van deze en al Uw heiligen, Heer Jezus Christus onze God, ontferm U over ons en red ons. Amen.

teksten samengesteld door archimandriet Adriaan – eeuwige gedachtenis !
illustraties door matj. Johanna – eeuwige gedachtenis !
overgenomen met toestemming van het klooster St. Jan de Voorloper in Den Haag.