De heilige Makarios de Grote leefde van 300 tot 390. ln zijn jeugd was hij een herdersjongen maar toen hij daarna monnik wilde worden, presten zijn ouders hem tot een huwelijk. Later vond hij toch de mogelijkheid om als kluizenaar te gaan leven in de woestijn, eerst bij Nitria, later in de nog afgelegener woestijn bij de berg Sketis. Op veertigjarige leeftijd werd hij priester gewijd voor de monniken die zich daar langzamerhand hadden gevestigd. In de verschillende woestijnen van Egypte leefden in die tijd zo’n 5000 kluizenaars. Tijdens de ariaanse overheersing werd hij verbannen naar het Nijl-eiland‚ maar toen hij daar de gehele bevolking tot het christendom had gebracht, liet men hem weer naar zijn oude standplaats terugtrekken. Door deze ervaringen begon hij tevreden over zichzelf te worden; toen liet God hem zien hoe twee gewone huisvrouwen uit de stad, die wel naar het geestelijk leven verlangden maar geheel in beslag genomen waren door hun gezin, grotere verdienste bij God bezaten dan hijzelf met al zijn zichtbare heiligheid. Bekend is ook van hem een merkwaardige ervaring: een schedel die door de wind was blootgewoeld in de woestijn, sprak tot hem en zei afkomstig te zijn van een afgodspriester die in de hades was, maar dat de smarten van de hadesbewoners gelenigd werden wanneer voor hen gebeden werd. Verder bezitten we van Makarios nog verschillende gebeden en een waardevolle verzameling van 50 homilieën over het geestelijk leven, die volgens sommigen eigenlijk van de heilige Antonios afkomstig zijn.

De heilige Makarios van Alexandrië leefde in diezelfde tijd in Noord-Egypte. Hij was een heidense handelaar en werd pas toen hij veertig was gedoopt. Maar toen veranderde hij zijn leven radicaal: alles wat hij had, schonk hij weg aan de armen en hij ging naar de woestijn, waar hij nog zestig jaar als monnik geleefd heeft. In zijn monniksleven ging hij op even absolute wijze te werk en hij raakte weldra beroemd door zijn manhaftige zelfkastijding. Hij behoorde tot de ‘geweldenaars’ waarover Christus sprak, die het Rijk der hemelen als met geweld veroveren. Wekenlang stond hij buiten, in brandende zon en vrieskoude nachten om zijn slaperigheid te overwinnen. Zijn brood bewaarde hij in een vaas met nauwe hals, zodat hij telkens maar een heel klein stukje daaruit kon trekken (omdat een vuist niet door de opening kon), als de honger hem misschien zou pressen om meer te nemen. Toen hij eens door een mug was gestoken en deze gedachteloos had gedood, bracht hij een half jaar door in een moeras aan de Nijloever, waar de muggen zich in dichte wolken op hem stortten, zodat hij bij zijn terugkeer niet meer herkend werd. Op het einde van zijn leven hoorde hij hoe Pachomios in Opper-Egypte een gemeenschapsklooster had gesticht. Hij ging erheen en leefde er zeven jaren als onbekende monnik, waarbij hij de anderen angst aanjoeg door zijn onnavolgbare ascese op elk gebied, zodat Pachomios hem moest vragen weer naar zijn eigen woestijn te gaan. Daar was hij bevriend met de andere Makarios en hij deed eveneens als priester dienst. Alle onbeschrijflijke ontberingen die hij zichzelf oplegde konden zijn lichaam niet breken: hij is honderd jaar oud geworden en hij stierf in 395.

De heilige Arsenios, bisschop van Kerkyra (Corfu). Hij was geboren in Palestina maar werd opgevoed in Seleucië, waar hij ook priester werd gewijd. Om de bewonderenswaardige wijze waarop hij de hem toevertrouwde gelovigen leidde werd hij naar Constantinopel geroepen en daar tot bisschop gewijd voor Kerkyra. Ook daar zorgde hij als een algemeen beminde vader voor het geestelijk en maatschappelijk heil van zijn kudde. Toen hij al oud en zwak was, trok hij nog eens naar Constantinopel om bepaalde moeilijkheden uit de weg te ruimen, maar de vermoeienissen van deze reis werden hem te machtig zodat hij op de terugreis stierf, in Corinthe, 959.

De heilige Markos Eugenikos, aartsbisschop van Efese en beschermer van de orthodoxie. Hij is een van de grote theologen van de 15e eeuw. Geboren in Constantinopel in 1392 als zoon van een diaken. Hij volgde zijn vader op als leraar, maar toen hij 25 jaar oud was, werd hij monnik. Zijn voorbeeldig leven en zijn geleerdheid maakten dat hij reeds spoedig priester en bisschop van Efese werd gewijd. In 1439 werd hij als vertegenwoordiger van de patriarchaten Constantinopel, Jeruzalem en Alexandrië naar de synode van Florence gezonden waar onderhandeld zou worden over de hereniging met de Kerk van Rome. Men hoopte op deze wijze steun uit het Westen te krijgen tegen de steeds groeiende overmacht van de Turken. Ondanks de grote pressie welke op hem werd uitgeoefend, weigerde Markos om de gehele kerk te stellen onder het absolute gezag van de paus van Rome. Onopvallend verliet hij de stad en keerde naar Constantinopel terug om de Grieken te vermanen dat ze trouw moesten blijven aan de waarheid, ook al zou dit staatkundig hun ondergang betekenen. Er kwam een synode bijeen en daar werden de voorstellen van Florence verworpen. Acht jaar later is Markos gestorven.

De heilige Meletios van Galllsion leefde in de 13e eeuw. Hij was afkomstig uit het achterland, bij de Zwarte Zee, en na een pelgrimstocht naar het Heilig Land werd hij monnik op de Sinaï. Later trok hij naar Klein-Azië en vestigde zich in het klooster van de Gallisionberg. Ook hij verzette zich tegen een eenzijdige onderwerping aan het gezag van Rome en werd daarvoor gevangen gezet en mishandeld. Na de dood van de keizer werd hij door diens opvolger vrijgelaten, maar zijn gezondheid was zozeer aangetast dat hij spoedig daarna overleed.

De heilige Pontianus van Spoleto werd onder de vervolging van Antoninus aan de wreedste folteringen onderworpen. Gedeeltelijk op wonderbare wijze, gedeeltelijk ook door zijn krachtige natuur, doorstond hij de kwellingen en toen hij daarna nog levend bleek te zijn, werd hij aan weer nieuwe folteringen onderworpen. Tenslotte werd hij met het zwaard gedood.

De heilige Theodoros van Novgorod, dwaas om Christus. Hij was te vondeling gelegd op de markt en heel zijn leven bleef hij de armoede trouw. Niets wilde hij ooit voor zichzelf bezitten, alles wat men hem schonk deelde hij uit aan andere armen. Hij zocht geen onderdak, ook in de strenge Russische winter sliep hij op straat. Gekleed in vodden, zonder hoofddeksel en barrevoets‚ bad hij voor de voorbijgangers die om hem lachten.
Hij bezat de gave der voorspelling en voorzegde de grote hongersnood van de stad, en een verwoestende brand. Hij is gestorven in 1392.

De heilige Antonios de Styliet‚ was een leerling van de heilige Johannes Zedazniski, met wie hij werkte voor de verbreiding van het geloof in Grusië (Georgië). Hij stichtte een klooster op de berg Marktkoba bij Tiflis, waar hij een streng ascetisch leven leidde. Hiermee nog niet tevreden, zocht hij naar een nog strengere levenswijze, als om een climax te bereiken. Vijftien jaar lang stond hij nu op een zuil, geheel onbeschut, blootgesteld aan weer en wind en zonder mogelijkheid om op een of andere wijze te rusten. Zo werd hij een teken van de kracht van Gods genade en daardoor een geschenk voor de gelovigen in de 6e eeuw.

De heilige Germanicus werd als jongen te Smyrna veroordeeld om door de wilde beesten verslonden te worden. Toen de op hem losgelaten dieren nog aarzelden liep hij hen uitdagend tegemoet en verwierf zo vol moed de marteldood.

Ook nog op deze dag de heilige martelaren: Euphrasia, onthoofd te Nikomedië in 363; en een geheel gezin: Marios en Martha met hun kinderen Audifax en Awakoem die uit Perzië op bedevaart gekomen waren naar Rome en daar toen zelf het slachtoffer werden van de wrede vervolging onder Claudius.

Eveneens op deze dag de gedachtenis van de heilige Makarios van de Petjerskaja Laura bij Kiev in de 12e eeuw; Kosmas van het klooster van de heilige Chrysostomos op Cyprus; Makarios de Romein, monnik in Novgorod rond 1600; Bassianus, bisschop van Lodi, Italië, een medewerker van de heilige Ambrosius; Wulstanus, bisschop van Worcester; Contestus‚ bisschop van Bayeux, 513; Laumerus, abt in La Perche, 591 ; en Remius, bisschop van Rouen, 772.

Door de gebeden van deze en al Uw heiligen, Heer Jezus Christus onze God, ontferm U over ons en red ons. Amen.

teksten samengesteld door archimandriet Adriaan – eeuwige gedachtenis !
illustraties door matj. Johanna – eeuwige gedachtenis !
overgenomen met toestemming van het klooster St. Jan de Voorloper in Den Haag.