De heilige Klemens, bisschop van Ankyra in Galatië. Hij was het kind van een heidense vader en een christen-moeder die profetisch vooruitzag dat Klemens als martelaar zou sterven. Hij werd geboren rond 258, werd al spoedig wees en toen opgenomen in het huis van een ware christin, Sophia. Deze was een weldoenster van de armen en spande zich bijzonder in om hun nood te lenigen tijdens een zware hongersnood waardoor het land getroffen was. De 12-jarige Klemens was hierbij haar rechterhand en bewees onschatbare diensten, en de kracht van zijn geestelijk leven en de rijpheid van zijn oordeel werden toen voor ieder duidelijk. Zo is het te verklaren dat hij reeds op 20-jarige leeftijd tot bisschop van de stad gekozen werd. Toen de vervolging weer losbrak, werd hij tijdens de Heilige Liturgie gevangen genomen en naar Rome gevoerd om terecht te staan voor keizer Diokletiaan. Door gruwelijke martelingen poogde men vergeefs zijn geest te breken. Een van de soldaten die hem moesten bewaken, Agathangelos, bekeerde zich en volgde Klemens vrijwillig toen deze naar verschillende delen van het Rijk gezonden werd om door zijn martelingen de circusspelen op te luisteren. Tenslotte werden zij in Ankyra 28 jaar lang gevangen gehouden. Toen slaagde Sophia erin hen te bevrijden door de bewakers om te kopen. Klemens sprak de christenen moed in en voorzegde dat de vervolging weldra zou eindigen, terwijl hij zelf een van de laatste slachtoffers zou zijn. Ook tijdens deze dienst in de schuilkerk braken de soldaten binnen en onthoofdden de celebranten voor het Altaar, in het jaar 312.

De heilige Paulinus de barmhartige, bisschop van Nola. Hij was senator in Bordeaux toen hij nog geen 25 jaar oud was. Onder invloed van zijn Spaanse vrouw Tarasia werd hij christen. Zij kwamen zoveel armen te hulp dat hun vermogen geheel werd opgeteerd en zijzelf in Bordeaux geen inkomen meer hadden. Dit herhaalde zich in Barcelona, waar Paulinus gedoopt werd en tot priester gewijd in 390. Daar verloren zij hun enige kind en kwamen bovendien in moeilijkheden, doordat Paulinus ervan beschuldigd werd zijn broer vermoord te hebben. Zij trokken weg naar Nola in Italië, waar Paulinus nog een klein landgoed bezat. Na de dood van hun kind had het echtpaar besloten verder een monastiek leven te leiden. Ook hier werden zijn gaven opgemerkt en het volk koos Paulinus tot bisschop. Hier kwamen zijn rijke gaven tot volle ontplooiing. Paulinus predikte het Woord, schreef godsdienstige verhandelingen en gedichten, bouwde kerken voor het toenemend aantal van gelovigen en pelgrims, en stond zijn kudde op alle mogelijke manieren terzijde. Het was de tijd van de volksverhuizing, de steeds terugkerende aanvallen van de Vandalen veroorzaakten veel ellende. Vele bewoners waren gevangen geraakt en als slaaf weggevoerd naar Afrika. Paulinus besteedde alle middelen, waarover hijzelf en het bisdom beschikken konden, om zoveel mogelijk slaven vrij te kopen. Toen er niets meer was en een arme weduwe hem kwam smeken voor haar enige zoon, liet hij zichzelf verkopen en werkte als tuinman in slavernij. Hij werd echter herkend en toen de Vandalen-vorst deze geschiedenis vernam, werd hij zo getroffen dat hij Paulinus met alle nog resterende gevangenen in vrijheid stelde. Met groot gejubel werd het gehele gezelschap in Nola ontvangen, waar Paulinus nog jarenlang de hoogvereerde herder bleef, tot hij stierf, bijna tachtig jaar oud, 22 juni 431.

De heilige Mausimas (Maïsimas), de Syriër‚ leefde in de 4e eeuw te Kyron bij Antiochië. Voor zichzelf leefde hij in uiterste armoede en alles wat hem in handen kwam, schonk hij weg. Hij woonde in een hut waarvan de deur nooit gesloten was, en waar op een tafel steeds brood en olie gereed stond. Hoeveel hiervan ook aan de armen gegeven werd, men zei dat het nooit opraakte, juist zoals bij de weduwe van Sarphat (Sarepta) uit het Boek der Profeten.

De heilige Salamanis, hesychast, leefde als kluizenaar in een kleine cel bij de Eufraat, waar hij zich wijdde aan het onophoudelijk gebed. Slechts éénmaal per jaar kwam hij naar buiten om zich voedsel te verschaffen voor het volgende jaar. Eens was de bisschop bijna met geweld zijn kluis binnengedrongen om hem tot priester te wijden, maar de heilige bleef zwijgen en veranderde niets aan zijn levenswijze. Een andere keer kwamen de bewoners van een naburig dorp, die hem als een zegen in hun midden wensten. Toen zij Salamanis niet konden overhalen naar hen te komen, braken ze zijn hutje af en voerden hem mee naar hun dorp waar ze hem in een nieuwe hut installeerden. De heilige bleef zwijgen en zonder protest zette hij daar zijn eigen levenswijze voort tot hij in vrede stierf rond 400, zonder ooit een woord gesproken te hebben. Zo was hij ‘hesychast’ in de letterlijke betekenis van dat woord. (Zijn naam wordt ook als Alamanes geschreven.)

De heilige Parmenas was een van de zeven diakens over wie we lezen in de Handelingen der Apostelen. Nadat hij zijn diakendienst voor de gemeente te Jeruzalem had volbracht, wijdde hij zich aan het predikambt en trok rond zoals de apostelen. Onder keizer Trajanus werd hij ter dood gebracht in Filippi van Macedonië, waar de heilige Paulos de eerste Europese christengemeente had gesticht.

Op deze dag herdenken wij ook de bijeenroeping van het 6e oecumenische concilie in 681 te Constantinopel tegen de Monotheleten. De 170 heilige vaders bevestigden opnieuw met grote nadruk dat Christus een volledige menselijke natuur bezit, met een eigen menselijke wil, hoewel deze natuur in één Persoon verenigd is met de volkomen goddelijke natuur. Juist doordat Christus geheel en al en in elk opzicht mens is, maakt Hij deel uit van onze mensheid, en daardoor mogen wij als mens ook deel hebben aan Zijn Godheid. Hieraan wordt afbreuk gedaan door de leer van de Monotheleten die meenden dat er in Christus alleen een goddelijke wil aanwezig was, en die daardoor tekort deden aan Zijn volledig mens-zijn.

De heilige Gennadios van Kostroma, de kluizenaar. Hij was geboren in Litauen en had van kind af een grote liefde voor de diensten in de kerk, tegen de zin van zijn ouders die dat maar overdreven vonden. Hij trok naar Rusland om een klooster te zoeken, want hij wilde monnik worden. In Moskou raakte hij bevriend met een geestverwant, de jonge Theodoor, die ook monnik wilde zijn. Samen gingen ze naar Novgorod, waar ze hoorden over een heilige starets, Alexander Swirski. Deze voorzegde aan Theodoor dat deze in de wereld zou blijven; Gennadios raadde hij aan naar Abba Kornelios te gaan op de Komeljberg. Daar werd hij monnik gewijd, enigszins tegen de zin van de andere broeders die daar woonden en die Gennadios al te ijverig vonden. De heilige Kornelios kon deze tweedracht niet verdragen en ging samen met Gennadios naar een afgelegen woud, waar zij zich vestigden bij de uitmonding van de Kostroma in het Surmeer. De broeders van het klooster kwamen hun abt smeken naar hen terug te keren en Gennadios bleef alleen achter als kluizenaar in het eenzame woud. Langzamerhand kwamen er ook daar andere broeders en er groeide een klooster. Gennadios deed het zwaarste graafwerk en bleef het werk doen in de bakkerij, terwijl hij ook iconen schilderde. Er kwamen twee kerken, de eerste van de heilige Moeder Gods, de andere gewijd aan de heilige Sergios van Radonesj. Het zware werk was voor Gennadios nog niet voldoende om zijn uitbundige lichaamskrachten onder controle te houden. Daarom droeg hij steeds een zwaar ijzeren kruis en belaadde hij zich met ijzeren kettingen. Als geweldenaar van het Godsrijk ontving hij de gave van profetie en van wonderen, waardoor het voor de broeders mogelijk werd in die moeilijke omstandigheden hun leven voort te zetten. Aan een dochter van een edelman uit die streek voorspelde hij dat zij de volgende tsarina zou worden.
Nadat hij zo in alles een levend voorbeeld was geweest voor zijn monniken, stierf hij op deze dag in 1565.

De heilige Emerentiana was grootgebracht samen met de heilige Agnes. Zij was nog niet gedoopt, maar toen zij weer eens ging bidden op het graf van de ter dood gebrachte Agnes, werd zij daar door een te hoop gelopen menigte gestenigd.

Ook nog op deze dag de heilige martelaren: Mainboeuf te Besancon tegen 880; Severlanus en zijn vrouw Aquila, die in Caesarea van Mauretanië zijn verbrand; en Asclas uit Antinoë in Egypte, die na veel folteringen in de Nijl is verdronken.

Eveneens op deze dag de gedachtenis van de heilige Barnard, aartsbisschop van Vienne‚ 841; Ildefons‚ aartsbisschop van Toledo, 657 – 667, musicus en schrijver, vooral over de Moeder Gods; en de Italiaanse monnik Martyrius in Valeria, over wie de heilige Gregorios geschreven heeft.

Door de gebeden van deze en al Uw heiligen, Heer Jezus Christus onze God, ontferm U over ons en red ons. Amen.

teksten samengesteld door archimandriet Adriaan – eeuwige gedachtenis !
illustraties door matj. Johanna – eeuwige gedachtenis !
overgenomen met toestemming van het klooster St. Jan de Voorloper in Den Haag.