De heilige Hermylos en Stratonikos: Hermylos was diaken te Sigidon, dicht bij het tegenwoordige Boekarest. Tijdens de vervolging van Likinios werd hij gevangen genomen en hevig gefolterd. Zijn vriend, de gevangenbewaarder Stratonikos die erbij aanwezig moest zijn, kon zijn tranen niet bedwingen en werd daardoor als christen herkend. Hij moest toen hetzelfde lot ondergaan. Tenslotte werden beiden in de Donau verdronken in 315.

De heilige Jakobos van Nisibis (Mesopotamië) leefde in de woestijn onder strenge vasten en onophoudelijk gebed. Hij werd echter naar de stad gehaald om bisschop te worden van Nisibis (Nusaybin), dat onder zijn bestuur een belangrijk christelijk centrum werd, waar ook de heilige Efraïm is gevormd. Hij wordt nog steeds geëerd als een der grootste predikers van de Syrische Kerk, die zovele beroemde redenaars en dichters heeft voortgebracht. Er staan vele geschriften op zijn naam; hij nam ook deel aan het eerste oecumenische concilie van Nicea. Op zijn gebed werd de stad bevrijd toen deze ingesloten was door het overmachtige leger van de Perzische koning Sapor: de belegering moest worden opgebroken door een heftige muggenplaag. Jakobos is gestorven in 350.

De heilige Maximos de Kausokalybiet, was afkomstig uit Klein-Azië. Zijn ouders hadden een gelofte afgelegd om hem aan de Heer te wijden, maar konden het toch niet laten om voor hun zoon een goed huwelijk te plannen toen hij 17 jaar werd. Maximos ontvluchtte toen het ouderlijk huis en trok naar de berg Gan in Macedonië om zich onder leiding van een bekende starets te oefenen in het ascetische leven: vasten, nachtwaken, steeds bidden, op de grond slapen, zich harden, het gering achten van lichamelijk ongemak en van alle tijdelijk bezit. Na de dood van zijn starets begon Maximos blootsvoets rond te trekken, eerst langs de grotten van andere kluizenaars, later in Constantinopel waar hij de verschillende kerken bezocht en dan de nacht doorbracht, staande in gebed. Om zijn armoedige verschijning werd hij als een dwaas beschouwd en hij deed niets om die indruk weg te nemen, integendeel. Men bracht hem aan het verstand dat hij op de Athos thuishoorde. Maximos ging dus naar de heilige berg met het idee om daar kluizenaar te worden, maar omdat men dan eerst in een gemeenschap geoefend moet zijn, onderwierp hij zich aan de abt van de Grote Laura. Hij deed ijverig alles wat hem opgedragen werd, maar hij hield zich verder aan zijn eigen ascese. Hij wilde geen cel hebben maar bracht de nacht door in een koorstoel van de narthex, meest staande in gebed. Hij at ook in de refter van de broeders, maar zo weinig mogelijk. Na enige tijd nam hij weer zijn zwervend leven op met de ascese van dwaas om Christus. Hij bezocht de verschillende kloosters, maar bleef ‘s nachts bij de poort in een schuilhoekje van biezen en wilde planten, dat hij telkens weer verbrandde om zelfs niet aan zo’n simpel verblijf gehecht te raken. Dat leverde hem zijn naam op, die ‘huttenverbrander’ betekent. Dit leven hield hij vol tot eens de heilige Gregorios van de Sinaï de Athos bezocht. Deze ontmaskerde zijn voorgewende dwaasheid, hield hem voor dat hij zijn talent niet mocht begraven, maar dat hij zijn geestelijk inzicht ten dienste moest stellen van anderen. Daarna vestigde hij zich in een grot op de flank van de Athospiek en ontving daar monniken en leken die zijn raad inwonnen en om zijn gebeden vroegen. Hij werd 95 jaar oud en stierf in 1320, waarna hij begraven werd in het graf dat hij reeds lang geleden voor zichzelf gedolven had, en waar hij vaak de begrafenisgebeden had gezegd voor zijn arme ziel.

De heilige lrinarchos van Rostov werd toen hij 30 jaar oud was monnik in het klooster van de heilige Boris en Gleb. Hij had een tamelijk wild leven achter de rug en nu matte hij zijn opstandig lichaam af door het meeslepen van zware kettingen. Dit uitputtende leven hield hij nog 38 jaren vol, terwijl hij minder dan drie uur per dag sliep. Hij had de gave om in de toekomst te zien en hij beschreef hoe Moskou verwoest zou worden door de Polen en hoe de stad daarna weer zou worden bevrijd. Hij is gestorven op deze dag in 1616.

De heilige Eleazar van Anser, was monnik in het Solowjetski-klooster aan de Witte Zee, het barre Noorden van Rusland. Van daaruit stichtte hij een skite op het eilandje Anser in de monding van de Onega-rivier. Dit strenge klooster was een kweekplaats van krachtige persoonlijkheden; ook de bekende patriarch Nikon is daar monnik geweest. Na veertig jaar ascese en op de leeftijd van 68 jaar is Eleazar gestorven in 1665.

De heilige Hilarion, bisschop van Poitiers, was in het Westen de grote bestrijder van de ariaanse ketterij die overal de kerk had aangetast. Hij werd rond 310 in Poitiers geboren in een welgesteld heidens gezin. Hij kreeg een wetenschappelijke opvoeding en bij zijn filosofie-studie kwam hij in aanraking met de Bijbel. Hij werd getroffen door de waarheid en bekeerde zich met zijn gezin tot Christus. ln 350 werd hij door het volk tot bisschop geproclameerd en ontving toen de priester- en de bisschopswijding terwijl zijn vrouw zich bij de christelijke maagden terugtrok. Hij verdiepte zich nu nog meer in de Schriftstudle en schreef een exegese van het Mattheüs-Evangelie. Spoedig moest hij al optreden tegen het arianisme dat de godheid van Christus loochende. Hij werd daarom door de keizer verbannen naar Klein-Azië, waar hij nu al zijn tijd aan de theologie-studie wijdde. Op een afstand zette hij de strijd voort, en oefende veel invloed uit door zijn standaardwerk in 12 delen over de Goddelijke Drie-eenheid. In 359 zond hij een beroemd gebleven rondschrijven aan alle bisschoppen van Oost en West, waarin hij de belangrijkste geloofswaarheden uiteenzette aan de hand van de verhandelingen van het concilie van Nicea. Als gevolg daarvan werden verschillende synodes bijeengeroepen, waaraan ook Hilarion zelf deelnam, en waarbij het arianisme veroordeeld werd. Toen de keizer zag dat die opstandige bisschop hem op deze wijze nog meer last bezorgde dan tevoren, zond hij hem naar Poitiers terug in 361. Langzamerhand werd de toestand rustiger en de latere jaren van zijn leven wijdde Hilarion zich vooral aan de christelijke dichtkunst. Reeds vóór Ambrosius voerde hij het gezamenlijke zingen in van hymnen en psalmen, zoals hij dat in zijn ballingschap in het Oosten had leren kennen. De eerste muziektekens, de neumen op de, gallikaanse muziek, zijn van hem afkomstig. Op zijn gebed gebeurden vele wonderen, zelfs een dode die nog niet gedoopt was, heeft hij voor enige tijd ten leven gewekt. Nog geen zestig jaar oud is hij gestorven, in 367.

De heilige Remiglus (St. Rémi), bisschop van Reims, was een zoon van de graaf van Laon. Hij werd in een klooster opgevoed en toonde zich zo begaafd, en er ging zulk een geestelijke kracht van hem uit, dat hij reeds op 22-jarige leeftijd tot bisschop werd gewijd. Hij spande al zijn krachten in voor het bekeringswerk onder de Franken. Van groot belang daarbij was de steun die hij ondervond van koningin Clothilde die reeds christen was, en grote invloed bezat bij koning Clovis I. Na zijn overwinning op de Alemannen liet Clovis zich door Remigius dopen te Reims, Kerstmis 496. Daarmee was de grootste doorbraak tot stand gebracht en de voornaamste weerstand overwonnen, zodat Remigius werkelijk de apostel der Franken werd onder het verrichten van vele tekenen en wonderen. Hij bereikte de ouderdom van 95 jaar en stierf in 533.

Ook nog op deze dag de heilige martelaren: Gumesindus, een priester, en de monnik Servideus in Cordova; Potitius ter dood gebracht op Sardinië tijdens de vervolging van Antoninus; en in Rome 40 soldaten onder keizer Galllenus.

Eveneens op deze dag de gedachtenis van de heilige Leontios, bisschop van Caesarea in Kappadocië, die op welsprekende wijze en met onophoudelijke ijver het ware geloof verdedigde, eerst tegen de heidenen en na de kerkvrede tegen de Arianen; Agritus bisschop van Trier; Viventius in het klooster van Vergy; de maagd Glafyra te Amasia in Pontus; en de maagd Veronica in het Sint Martha- klooster in Milaan.

Door de gebeden van deze en al Uw heiligen, Heer Jezus Christus onze God, ontferm U over ons en red ons. Amen.

teksten samengesteld door archimandriet Adriaan – eeuwige gedachtenis !
illustraties door matj. Johanna – eeuwige gedachtenis !
overgenomen met toestemming van het klooster St. Jan de Voorloper in Den Haag.