De heilige Athanasios, de diaken van de heilige bisschop Juvenalis van Jeruzalem, werd gewelddadig vermoord tijdens de rellen van de Eutychianen. Zijn lijk werd door de straten gesleept en aan de honden prijsgegeven in 453.

De heilige Kyprianos – de Jongere, was monnik in het Koutloumousiouklooster op de Athos. Hij dorstte naar het martelaarschap, maar lange tijd wilde zijn geestelijk vader niet dat hij zich in gevaar begaf omdat er geschreven staat: “De geest is wel gewillig maar het vlees is zwak”. Tenslotte kreeg hij verlof om prediker te worden in Thessaloniki en Konstantinopel. Daarbij viel hij ook heftig de leer van Mohammed aan. Daarom werd hij gevangen genomen en na allerlei martelingen onthoofd in 1679.

De heilige Lampados leefde als kluizenaar in een woestijngrot bij Irenopolis, waar velen tot hem kwamen om geestelijke raad en om de genezing te verkrijgen van lichamelijke en geestelijke kwalen. Hij stierf in de 10e eeuw en werd begraven in zijn grot, waar nog lange tijd op zijn gebed wonderbare genezingen geschiedden. Maar tijdens de turkse overheersing is de plaats in vergetelheid geraakt, zodat alleen de naam nog bekend is.

De heilige Modwena was een ierse moniale, beroemd door haar heilige leven en begiftigd met een groot organisatietalent. In 840 werd zij naar Engeland geroepen voor de opvoeding van koning Ethelwolds dochter, waartoe een klooster voor haar werd gebouwd, maar ook in Schotland stichtte zij twee beroemde abdijen, in Sterling en in Edinburg. Tegen het einde van haar leven trok zij zich terug op een eilandje in de Trent en leefde daar nog zeven jaar als kluizenares tot aan haar dood op hoge leeftijd.

De heilige Athanasios van de Athos werd geboren in Trapezunt, in 920. Nadat hij leraar was geweest in Konstantinopel. werd hij monnik op de Kyminasberg in Bithinië onder de heilige Michaël Maleïnos. Toen hij daar volkomen meester over zichzelf was geworden, zocht hij naar een nog grotere teruggetrokkenheid, en zo kwam hij in 958 op de Athos, een woest en verlaten schiereiland, vrijwel onbewoond, behalve door enkele asketen. Daar vestigde hij zich als een volkomen onbekende en leefde in de eenzaamheid, behalve wanneer hij andere monniken hielp bij zwaar lichamelijk werk dat nodig was om in een dergelijk gebied in leven te kunnen blijven.
Hij trok echter de aandacht van de pelgrims en bezoekers die toen reeds naar de Heilige Berg kwamen voor een periode van inkeer en om raad te vragen. Athanasios sprak woorden die diep doordrongen in de ziel en al spoedig verspreidde zich het bericht dat er een nieuwe kluizenaar op de Athos was komen wonen die werkelijk het ideaal belichaamde dat het christen hart zich van een heilige monnik voorstelt.
Er kwamen daardoor steeds meer bezoekers, en velen wilden bij hem blijven. Er kwam geldelijke steun en Athanasios begon het eerste klooster op de Athos te bouwen, de Grote Laura.
Hij werkte zelf uit alle kracht mee: het bouwen in zulk een moeilijk terrein, waar alles met handkracht moest gebeuren, eiste geweldige inspanning. En er waren ook veel andere moeilijkheden te overwinnen: de oorspronkelijke bewoners van de Athos waren over deze ontwikkeling weinig enthousiast. Zij hadden de volstrekte eenzaamheid gezocht, en nu begon het druk te worden in hun omgeving. En in plaats van simpele grotkerkjes werd er nu een soort kathedraal gebouwd! Hoe zullen op dat ogenblik de gevoelens geweest zijn toen de in aanbouw zijnde koepel instortte en zeven bouwers verpletterde, waaronder Athanasios zelf, in het bijzondere jaar 1000, nadat hij veertig jaar op de Athos had geleefd.
De ontwikkeling kon echter niet tegengehouden worden. Op den duur ontstonden er steeds meer grote kloosters en juist daaraan heeft de Heilige Berg zijn bijzondere status in de Orthodoxie te danken. En daarom eren wij de heilige Athanasios als de stichter van deze heilige monniken-republiek, die de grondslagen heeft gelegd van de organisatie en het gemeenschappelijk bestuur van de zo uiteenlopende monniksgroeperingen.

De heilige Sergius Radonesj, de overbrenging van zijn relieken in 1422.

De heilige Stefanos, bisschop van Reggio op Sicilië, was een bekeerling van de heilige Paulos toen deze, op weg naar Rome, Syracuse had aangedaan. Toen zeventien jaar later de vervolging uitbrak, werd hij samen met Agnes, Felicitas en Perpetua met het zwaard ter dood gebracht.

De heilige Zoë, de vrouw van de Stadssecretaris van Rome, was tot Christus gebracht door de heilige Sebastianos, die haar ook van haar stomheid genezen had. Toen zij eens bij het graf van de heilige Petros aan het bidden was, werd zij door romeinse soldaten overvallen en gevangen genomen. Nadat men haar vijf dagen uitgehongerd had in een onderaards donker hol, werd zij langzaam verstikt. Haar lichaam werd, met stenen verzwaard, in de Tiber geworpen, opdat de christenen haar niet zouden weghalen en tot een van hun godinnen maken. Dit gebeurde in 286.

Ook nog op deze dag de heilige martelaren: Filomena; Anna in Rome; Domitios in Syrië; Agatho en Triphina op Sicilië; Marinos, Theodotos en Sedopha te Tomi in Scythië; en Cyrilla te Cyrene in Lybië, die gruwzaam is verscheurd nadat zij geweigerd had de gloeiende kolen die men in haar hand gelegd had, als wierookoffer te laten vallen.

Eveneens op deze dag de heilige kluizenaar Athanasios en Theodosios, leerlingen van de heilige Sergios van Radonesj, in het gouvernement Novgorod; en Numerianus bisschop van Trier.

Heden ook de gedachtenis van de Moeder Godsikoon Ekonomissa, in de Grote Laura van de Athos. Nadat de heilige Athanasios zijn beroemd klooster op de Athos gebouwd had, ontstond er, na een mislukte oogst, een grote hongers- nood waardoor de monniken het klooster ontvluchtten. Zelfs Athanasios was bezig weg te gaan. Onderweg ontmoette hij tot zijn grote verwondering een vrouw, gehuld in een blauwe, lichte sluier. Zij verweet hem zijn kleinmoedigheid en beval hem met zijn staf op de rots te slaan. Terstond ontsprong daar een heldere bron en zo openbaarde zij zich als de Moeder Gods. Athanasios wilde voor haar neervallen, maar zij verdween met de woorden: “lk blijf voor altijd de Ekonomissa van de Laura”. Bij zijn terugkomst in het klooster bleken alle voorraadschuren gevuld te zijn met levensmiddelen.
Sindsdien heeft het klooster geen ekonoom, alleen maar een hulp voor de Ekonomissa. Op de ikoon is zij afgebeeld, gezeten op een troon met het Jezus- kind op haar schoot, met aan haar rechterzijde de heilige Michaël van Sinade, en links de heilige Athanasios met de Laura in zijn handen.

Door de gebeden van deze en al Uw heiligen, Heer Jezus Christus onze God, ontferm U over ons en red ons. Amen.

teksten samengesteld door archimandriet Adriaan – eeuwige gedachtenis !
illustraties door matj. Johanna – eeuwige gedachtenis !
overgenomen met toestemming van het klooster St. Jan de Voorloper in Den Haag.