De heilige Polyeuktos was een Armeense soldaat die door Nearchos, zijn vriend, Christus had leren kennen. In zijn enthousiasme begon hij, zonder gedoopt te zijn, tegen iedereen over Christus te spreken, en om de machteloosheid van de afgoden te laten zien, wierp hij hun beelden omver. Daarvoor werd hij prompt gevangen genomen en aan zware martelingen onderworpen. Ook zijn heidense vrouw en haar ouders poogden hem over te halen zijn leven niet in de waagschaal te stellen voor zulk een nieuwigheid. Maar Polyeuktos hield vast aan Christus en werd onthoofd in 259; zo werd hij gedoopt in zijn eigen bloed, en daardoor de de eerste bloedgetuige van zijn vaderstad Melitina.

De heilige Petros van Sebaste (Armenië), de jongste broer van de grote Basilius, die hem ook tot priester wijdde. Zijn zuster, de heilige Makrina, had zich bijzonder met zijn opvoeding bezig gehouden en naar haar voorbeeld heeft ook hij een geheel aan Christus toegewijd leven geleid. Na de dood van Basilios werd Petros gekozen tot bisschop van Sebaste. Als een werkelijk goede herder zorgde ook hij voor het geestelijken lichamelijk heil van de aan hem toevertrouwde kudde. gedurende 20 jaar. Hij nam eveneens deel aan het grote concilie van Constantinopel in 381, waar onze geloofsbelijdenis werd vastgelegd. Hij is gestorven tegen het einde van de 4e eeuw.

De heilige Eustratios was geboren in Tarsos, de stad van de heilige Paulos, in een vroom gezin. Toen hij 20 jaar was ging hij naar het klooster van de Agavri op de Olymposberg in Bitnynië, waar zijn oom aan het hoofd stond. Hij ontving de monnikswijding en legde zich bijzonder toe op de ascese. Hij droeg slechts een enkel haren kleed, en een schapenvacht dat hem tot bed diende op de plaats waar hij zich die dag bevond; want hij had geen eigen onderkomen. Ook toen hij na het overlijden van zijn oom door de broeders tot abt gekozen was, hield hij dit harde leven vol. De dag besteedde hij aan werken voor de broederschap, en de nacht bracht hij voor het grootste deel door in gebed, staande en met vele kniel-buigingen. Tijdens de heerschappij van Leo de Armeniër ging hij in ballingschap, maar tenslotte is hij in zijn klooster gestorven, 95 jaar oud, 821.

De heilige Filippos, metropoliet van Moskou en geheel Rusland, was daar in 1507 geboren; uit een oud bojarengeslacht. Hij kreeg de gewone adellijke opvoeding en deed dienst aan het hof en leek een schitterende toekomst tegemoet te gaan. Dit leven bevredigde hem echter niet en toen hij op dertigjarige leeftijd het Evangelie hoorde voorlezen waarin Christus zegt: ‘Niemand kan twee heren dienen…’ maakte hij radicaal een einde aan zijn loopbaan met alle verbintenissen die deze met zich meebracht, en vertrok in stilte. Hij kleedde zich als een arme boer en trok naar het verre Noorden, waar hij een onbekende monnik werd in het ijzige Solowjetskiklooster onder de naam Filippos. Om zijn beminnelijkheid en dienstvaardigheid was hij bij allen geliefd. Abt Alexios zag zijn begaafdheid en stelde hem aan tot zijn hulp en novice-meester. Toen Alexios negen jaar later stierf, werd Filippos tot zijn opvolger gekozen. Hij gedroeg zich niet als een hoge heer, maar deed gewoon mee met al het werk. Door zijn organisatietalent breidde het klooster zich sterk uit. Er kwamen meer woongebouwen, een aparte ziekenafdeling, een watermolen en een zoutwinningsindustrie. die een belangrijke bron van inkomsten voor het klooster werd. Hij legde moerassen droog en bracht een wegennet tot stand. Hierover werd natuurlijk gesproken en zijn roem drong door tot in Moskou, waar tsaar Iwan IV in moeilijkheden verkeerde. Deze riep Filippos bij zich om hem te raadplegen. Hij voelde vriendschap voor deze ernstige, oprechte en begaafde monnik en haalde hem over in Moskou te blijven, als zijn persoonlijke hulp en als metropoliet voor de kerk. Filippos stemde toe, onder voorwaarde dat bepaalde misstanden in het Iandsbestuur zouden worden verbeterd. Het ging hem er vooral om de macht te beknotten van een aantal gunstelingen van de tsaar, die zich verrijkten door drukkende belastingen te heffen het volk. Tsaar Iwan, die later ‘de Verschrikkelijke’ zou heten, beloofde alles, doch bleef in gebreke deze beloften ten uitvoer te brengen. Toen Filippos telkens weer bleef aandringen ging dat Iwan vervelen en deze besloot zijn vroegere vriend, die intussen in hoog aanzien was geraakt bij de bevolking uit de weg te ruimen. Hij legde een heel dossier aan van lasterlijke beschuldigingen over de vroegere slechte levenswijze van Filippos en liet deze tijdens de dienst in de kathedraal voorlezen. Filippos werd met geweld uit de kerk verwijderd en van zijn gewaden ontdaan; ongeveer een jaar lang werd hij mishandeld in verschillende gevangenissen en tenslotte verbannen naar het Otrotsjklooster in Twer. Daar werd hij door een paar handlangers van de tsaar in zijn cel verstikt in 1596:

De heilige Parthena de nieuwe martelares. Zij werd in 1375 door de Turken omgebracht in Edessa (Macedonië).

De heilige Marcellinus, bisschop van Ancona. Door zijn gebed doofde op wonderbare wijze een geweldige brand die heel de stad dreigde te verwoesten. Dit werd beschreven door de heilige Gregorius de Grote.

Ook nog op deze dag de heilige martelaren Vitalus, Revocatus en Fortunatus in Smyrna; Epicetus, Jucundus, Secundus, Vitalis, Felix en nog vele anderen in Noord-Afrika; Maricana voor de leeuwen geworpen in Mauretanië; en Paschasia als maagd gedood in Dijon, in 180.

Eveneens op deze dag de gedachtenis van de heilige Vaneng, monnik van de oude abdij in Fécamp, 683; en Mauron abt te Saint-Florent-le-Vieil, 700.

Door de gebeden van deze en al Uw heiligen, Heer Jezus Christus onze God, ontferm U over ons en red ons. Amen.

teksten samengesteld door archimandriet Adriaan – eeuwige gedachtenis !
illustraties door matj. Johanna – eeuwige gedachtenis !
overgenomen met toestemming van het klooster St. Jan de Voorloper in Den Haag.