De heilige Johannes de hesychast, zette zich onder Leo de Armeniër in, met zijn leermeester Gregorios de Dekapoliet, om het volk te steunen in de zware strijd voor de orthodoxie tegen de iconoklasten, die alle iconen wilden vernietigen. Maar het eigenlijke doel van zijn leven was het onophoudelijk gebed. Hij woonde bij Gregorios op de Olymposberg en men sprak overal over zijn onvoorwaardelijke en ogenblikkelijke gehoorzaamheid. Na de dood van Gregorios bezocht Johannes verschillende steden waar de christenen het moeilijk hadden, om hun moed in te spreken en te verhalen over zijn geestelijke vader. Tenslotte werd hij monnik in het klooster van de heilige Chariton in Jeruzalem, waar hij in vrede is gestorven in 820.

De heilige Kosmas, bisschop Chalcedon, afkomstig uit Constantinopel. Hij legde zich toe op de ascese, samen met zijn mede-monnik Auxentios. Tegen het einde van de 8e eeuw werd hij tot bisschop gekozen van Chalcedon, en Auxentios kwam met hem mee om hem te helpen met zijn werk en om samen het gebedsleven te blijven beoefenen.
Onder Leo de Armeniër ontstonden er moeilijkheden om de verering der iconen. Kosmas werd herhaalde malen in ballingschap gezonden, maar wegens het verzet van het volk weer teruggeroepen. Tenslotte zijn zij in ballingschap gestorven in de 9eeeuw. Hun lichamen werden echter naar de stad teruggebracht en rusten in de grote kerk van de heilige apostelen.

De heilige Euthymios, verlichter der Karelen. Hij was steeds verder naar het Noorden getrokken; zoals de heilige Zosimas, doch niet om de eenzaamheid te zoeken maar om aan de daar wonende volkeren Christus te brengen. Hij vestigde zich bij de Karelen aan de kust van de Witte Zee en stichtte daar zelfs een klooster, gewijd aan de heilige Nikolaas. Dit werd echter reeds spoedig door invallende Noormannen verwoest. Maar hij wist het weer op te bouwen met hulp van de vorstin van Novgorod, wier beide zonen daar in de Duna verdronken waren en die nu een kerk over hun graf wilde stichten. Hij is gestorven in 1435.

De heilige Johannes van Yannina, de oude hoofdstad van koning Pyrrhus. Zijn inkomen deelde hij altijd in drie gelijke delen: voor zijn ouders, voor de armen en voor zichzelf. Er heerste echter grote armoede en na de dood van zijn ouders trok Johannes naar Constantinopel, waar meer toekomst was voor een vakman kleermaker. De stad was sinds kort door de Turken veroverd, en een aantal mensen uit het gewone volk, die de zaken niet zo zwaar namen, waren uit angst tot de islam overgegaan. ln zijn werkplaats kwam hij voortdurend met hen in aanraking, en hij kon maar niet begrijpen dat zij zo onverschillig bleven over hun verraad van Christus. Hij kon er zich niet bij neerleggen en begon hun verwijten te maken. Juist omdat zij dit in hun hart ook wel voelden doch er zich tegen verzetten, konden zij dit niet verdragen en ze werden woedend. Ze grepen hem beet en sleurden hem voor de rechter met de beschuldiging dat hij hun geloof in de islam beledigd had.
Juist in het begin werd iedere uiting van opstandigheid natuurlijk zwaar bestraft, want terreur moest de anderen in toom houden. Johannes werd met vuur gefolterd en daarna onthoofd, Pasen 1526.

De heilige Johannes van Koelika was in zijn jeugd met Turkse kameraden opgegroeid en zonder nadenken tot de islam overgegaan. Toen hij man werd begon hij daarover na te denken, en hij kwam tot besef van wat hij gedaan had. Toen hij dat duidelijk zag, trok hij daaruit de consequentie en werd opnieuw christen wat het ook kosten zou. Hij werd toen gegrepen en na een dispuut over de islam door de Turken in een ijzeren kooi verbrand, 1564.

De heilige Athanasia werd door haar ouders gedwongen te trouwen maar verloor 17 dagen na de bruiloft, haar man, die viel bij de verdediging van het eiland Egina tegen de Turken. Zij meende als weduwe haar verlangen naar een aan God gewijd leven te kunnen vervullen, maar opnieuw werd dit verhinderd. Er kwam namelijk een keizerlijk bevel dat alle ongehuwde vrouwen en weduwen een van de heidense binnendringers tot man moesten nemen om hun een band te verschaffen met het land waar ze waren ingevallen, opdat ze het als hun vaderland zouden beschouwen en niet als wingewest.
Opnieuw gehoorzaamde Athanasia, niet uit zwakheid maar omdat zij Gods wil zag in de omstandigheden die op haar weg kwamen. Haar sterke persoonlijkheid blijkt wel uit het feit dat zij haar man tot het geloof bracht en hem wist te overreden monnik te worden. Nu was ze werkelijk vrij. Zij verdeelde haar vermogen onder de armen, en met enkele andere vrouwen zocht zij een rustige plaats om het ascetische leven te leiden. Nu had zij haar levensdoel gevonden en ze liet zich dat niet meer uit handen nemen. Zelf bouwde zij een vrouwenklooster, waarin zij de leiding had, en dat al spoedig een grote roep genoot van strikt en heiligleven, door haar wijs bestuur. Daar oefende zij zich in steeds zwaardere ascese. Tenslotte leefde zij alleen van brood en water, eenmaal per dag, terwijl zij in de vastentijden dit slechts om de andere dag gebruikte. Alleen met Kerstmis en Pasen veroorloofde zij zich vlees en olie. Zij was tot abdis gekozen, maar gedroeg zich als de gedienstige van alle zusters en zij schaamde zich als zij iemand moest laten wachten. Toen getracht werd haar met de leiding te belasten van een keizerlijk project, trok zij weg met enkele zusters naar een onbekende plaats, totdat de dreiging voorbij was. Zij leefde toen nog 7 jaar in Byzantium, waarschijnlijk in een niet al te belastende functie, en kon toen weer naar haar eigen asceterion terugkeren, waar zij verder rustig kon leven in arbeid, vasten en gebed, en waar zij in vrede is ingegaan tot de eeuwige rust, in 860.

De heilige Euthymios de wonderdoener was zijn ouderlijk huis ontvlucht toen telkens weer druk op hem werd uitgeoefend dat hij moest trouwen. Hij werd monnik en was bij al zijn broeders geliefd om de toewijding waarmee hij alles wat hem werd opgedragen ten uitvoer bracht. Tegelijk toonde hij een warm hart voor allen met wie hij in aanraking kwam. Maar toen er een beroep op hem werd gedaan om de leiding op zich te nemen, trok hij ook hier weg en hij vestigde zich in de eenzaamheid. Op den duur kwamen veel mensen hem toch opzoeken, vooral daar God hem de gave van wonderen schonk: hij genas zieken, maakte blinden ziende, bracht herstel bij allerlei kwalen, totdat hij op hoge leeftijd overging naar de Heer.

De heilige Naukratios de Studiet, een van de beroemde monniken van het befaamde Studionklooster te Constantinopel. Juist door zijn bekendheid lag dit klooster onder het eerste vuur van de iconoclastische keizers, en ook Naukratios heeft daar de gevolgen van moeten dragen door verbanning en vervolging. Maar onder patriarch Ignatios werd hij teruggeroepen en tot abt gewijd van zijn klooster in 842. Hij heeft dit ambt 5 jaar vervuld tot hij stierf, geëerd als belijder, in 847.

De heilige Laserian, abt en bisschop van Leighlin (Noord-lerland). Hij was de zoon van een Ierse edelman en een Schotse prinses, maar over zijn jeugd is vrijwel niets bekend. Als volwassen man trok hij naar Rome, waar hij 14 jaar verbleef. De heilige Gregorius de Grote wijdde hem priester en spoedig daarop keerde hij terug naar Ierland. In Leighlin werd hij hartelijk ontvangen door de toenmalige abt, de heilige Cobban, die hem zo hoog schatte dat hij de leiding van het klooster aan hem overdroeg en zelf vertrok om verderop een nieuw klooster te stichten. De abdij kwam tot grote bloei, er wordt zelfs gesproken over 1500 monniken die daar toen zouden hebben geleefd.
Er was in die tijd weer onenigheid over de datum waarop Pasen gevierd moest worden. Men was ervan overtuigd de apostolische traditie te volgen, maar Rome schreef een andere datum voor. Hoe zat dat nu? Men werd het erover eens een aantal vertrouwensmannen, waaronder Laserian, naar Rome te sturen,om de zaak te bestuderen. Daar zagen zij hoe afgevaardigden uit alle volkeren gezamenlijk de Romeinse paasdatum vierden, zodat zij met eigen ogen waarnemen, dat dit het gebruik was van de universele kerk.
Laserian werd bisschop gewijd door paus Honorius l voordat hij naar lerland terugkeerde. In Zuid-Ierland werd nu de Romeinse jaarkring aanvaard, vanaf 633. Enkele jaren later stierf Laserian, in 639.

De heilige Ursmarus was abt van het klooster te Lobbes aan de Sambre. Hij werd missie-bisschop zonder vaste zetel, en predikte het Evangelie in Vlaanderen, vooral bij Oudenburg en de Dender. Hij was ziekelijk en had vaak veel pijn te verduren, maar hij verloor nooit zijn geduld en ging door met zijn werk. Hij is gestorven in 713.

De heilige Apollonius de apologeet, was een senator van Rome, beroemd door zijn welsprekendheid. Hij richtte een rondschrijven tegen het toen heersende Frygische geloof. Onder Commodus werd hij ervan beschuldigd christen te zijn. Toen hij bij het verhoor door de prefect onwankelbaar bleek vast te houden aan het geloof, werd hij voor de senaat gedaagd. Daar gaf hij in een doorwrochte redevoering getuigenis over het christelijk geloof. Deze rede is helaas niet voor ons bewaard gebleven, maar de heilige Hiëronymos had hem gelezen en maakte er vol lof melding van. De senaat liet zich echter niet overtuigen en veroordeelde hem ter dood. Van zijn slaaf werden de ledematen gebroken en daarna werden beiden onthoofd, ongeveer in het jaar 185.

De heilige Aya,gravin van Henegouwen, leefde in de 7e eeuw in een familie waarin veel heiligen voorkwamen, zelfs haar eigen man Hidulfus. Zij schonk haar bezittingen aan het kapittel van de kanunnikessen, gesticht te Bergen door de heilige Waltrudis (9 april), terwijl zij slechts het allernoodzakelijkste voor zichzelf behield. Enkele jaren na haar dood eisten familieleden het land op dat zij weggeschonken had. Er volgde een langdurig rechtsgeding dat beslist werd door een stem uit haar graf. Sindsdien geldt zij als patrones van hen die onrecht (dreigen te) lijden.

Ook nog op deze dag de heilige martelaren: Eleutherius, bisschop van Reati in ltalië, met zijn moeder Anthia ter dood gebracht te Messina, in 135, evenals de door hem bekeerde prefect Corebus; de priester Perfectus, te Cordova gedood door de Moren; en Calocerus, ter dood gebracht in Brescia onder Hadrianus.

Door de gebeden van deze en al Uw heiligen, Heer Jezus Christus onze God, ontferm U over ons en red ons. Amen.

teksten samengesteld door archimandriet Adriaan – eeuwige gedachtenis !
illustraties door matj. Johanna – eeuwige gedachtenis !
overgenomen met toestemming van het klooster St. Jan de Voorloper in Den Haag.