Kerkwijding van de Opstandingskerk in Jeruzalem. Deze was gebouwd door Konstantijn de Grote, om God te danken voor de goede afloop van het Concilie van Nicea. Hij wilde oorspronkelijk een basiliek bouwen op de Golgotha‚ de plaats waar de Verlossing der wereld tot stand was gebracht, maar Makarios‚ de bisschop van Jeruzalem, wees hem de plaats van Christus’ Graf, die door keizer Hadrianus geheel onder de aarde bedolven was toen hij het verwoeste Jeruzalem ombouwde tot Aelia Capitolina. Toen de grond werd uitgegraven, vond men inderdaad het heilig Graf en de nagelen en het Kruis.
Op deze plek werd nu een grandioze basiliek gebouwd, bekroond door een koepel. Deze werd ingewijd op 13 september 335 door de Vaders van het Concilie van Tyros, op de dag van het feest van Jupiter Capitolinus. Zij vaardigden tevens het voorschrift uit om deze dag jaarlijks te herdenken. De vererenswaardige plaats en de schoonheid van dit bouwwerk maakten het tot een symbool van de overwinning van het christendom en tot model voor alle Kerkbouw.
Ook het officie van deze dag is het voorbeeld geworden voor andere kerkwijdingen.

De heilige martelaren Helios‚ Zotikos, Lukianos, Valerianos, Makro- bios en Gordianos, die ter dood zijn gebracht in Tomi van Pontus, in 323. Makrobios en Gordianos waren tafeldienaars van keizer Licinius, die als christen hierheen waren verbannen tot zij met de andere christenen die daar reeds waren, met leven voor Christus moesten getuigen. Gordianos stierf op de brandstapel, de anderen werden met het zwaard gedood, behalve Valerianos die reeds gestorven was terwijl hij bij de lichamen van zijn vrienden onder tranen aan het bidden was.

De heilige martelaar Seleukios uit Galatië werd tijdens de vervolging van Licinius voor de wilde dieren geworpen en voltooide zo zijn martelaarschap.

De heilige Hiërotheos de Jongere, in het IvíronkIooster op de Athos. Hij was geboren in Kalamata in de Peleponnesos in een rijke, godsdienstige familie. Als kind onderscheidde hij zich door door zijn studiezin en hij las alles wat hij maar te pakken kon krijgen. Zijn ouders wilden hem, tegen zijn zin, uithuwelijken, maar zij stierven beiden plotseling, vlak voor de datum van de bruiloft. Hiërotheos maakte van de algemene verslagenheid gebruik om te ontsnappen, zonder ook maar iets mee te nemen behalve de kleren aan zijn lichaam. Zijn plan was om naar een West-europese universiteit te gaan om zijn filosofiestudie voort te zetten, maar terwijl hij daarover nadacht, kwam hij tot de overtuiging dat alleen het zoeken naar God de ware wijsheid kan brengen.
Hij ging daarom naar de Athos en sloot zich aan bij een kluizenaar, waar hij de geschriften der monnikvaders bestudeerde. Daar las hij dat het gevaarlijk was om zomaar het heremieten-leven te beginnen, en daarom ging hij zijn noviciaat doen in het Iwiron-klooster. Het verlangen naar studie dreef hem echter naar de universiteiten van Konstantinopel en Venetië, want hij wilde graag onderricht geven. Maar daar kreeg de dorst naar het gebed weer de overhand, zodat hij naar Ivíron terugkeerde. Hij oefende zich in het onophoudelijk gebed en verkreeg een brandende liefde tot God. Zijn pedagogisch talent maakte hem nu tot een vereerd geestelijke vader. Hij wilde juist de gewone mensen bereiken en trok daarom weer naar Griekenland.
Enkele leerlingen hechtten zich aan hem, en om hen verder te ontwikkelen trok Hiërotheos met drie van hen naar een verlaten eiland, om zich in de eenzaamheid, zonder enige afleiding, aan het beschouwende leven te wijden. Daar is hij na een heilig leven in 1745 gestorven, in de ouderdom van 59 jaar.

De heilige Eulogios, patriarch van Alexandrië. Hij was afkomstig uit Syrië en werd daar monnik, nadat hij op briljante wijze had uitgeblonken op allerlei wetenschappelijke terreinen. Hij gold als een der grote lichten van de 7e eeuw. Hij werd uit de eenzaamheid van zijn studiecel gehaald door de heilige Anastasios, patriarch van Antiochië, die hem ook priester wijdde, en waar hij aan het hoofd stond van het klooster van de heilige Moeder Gods. In 579 werd Eulogios gekozen tot patriarch van Alexandrië. Toen hij eens voor kerkzaken in Konstantinopel moest zijn, ontmoette hij daar de latere paus Gregorios de Grote, en sloot met hem warme vriendschap die leidde tot een regelmatige briefwisseling. Eulogios heeft in allerlei geschriften de ketterijen van die tijd bestreden. Fragmenten ervan zijn bewaard in de werken van Fotios. Een van de brieven van de heilige Gregorios is vermeldenswaard. Eulogios had hem geschreven met de aanspreektitel: “Algemene Paus”. Gregorios antwoordde:
“Mijn wens is om te groeien in deugden, niet in titels. Ik beschouw mijzelf niet geëerd door eer te onttrekken aan mijn medebroeders. Het is de eer van de Algemene Kerk die ook mijn eer is. De kracht van broeders is het die mij eer geeft. Ik voel mij alleen maar geëerd als ik zie dat niemand anders de hem toekomende eer onthouden wordt. Laten we dus niet zulke woorden gebruiken die de ijdelheid aanjagen en de broederliefde kwetsen… Ook al heeft het Concilie van Chalcedon, en ook andere Vaders, deze titel aangeboden aan mijn voorgangers, toch heeft geen van hen daarvan gebruik gemaakt, opdat zij hun, eigen eer zouden mogen bewaren bij God, door hier beneden de eer te zoeken van allen die priester zijn”.
Eulogios stierf in 606, niet lang na zijn vriend Gregorios. (zie ook 13 februari).

De heilige Filipppos, bisschop-martelaar, 3e eeuw. Hij was prefect van Alexandrië, christen geworden en tot bisschop gekozen. De in zijn plaats benoemde prefect durfde de bij het volk geliefde Filippos niet openlijk aan te vallen. Gehuurde sluipmoordenaars moesten zich als christen voordoen, kwamen met de gelovigen in de kerk, en doodden Filippos.

De heilige Lidorius, tweede bisschop van Tours, zijn vaderstad, nadat de zetel sinds de stichting 80 jaar vacant was geweest. Hij werd gewijd in 337 en bestuurde zijn diocees met grote energie en heilige toewijding. Hij was een ware apostel, en toen hij stierf in 371 was een groot deel van de bevolking toegetreden tot de Kerk van Christus.

De heilige Maurilius, bisschop van Angers. Hij was geboren in Milaan en na de dood van zijn vader trok hij naar Tours, naar de grote bisschop Martinus. Deze had blijkbaar vertrouwen in hem, want hij wijdde hem niet slechts tot diaken, maar wees hem ook aan als een van zijn mogelijke opvolgers. Reeds voor de dood van de heilige Martinus in 396, was Maurilius priester in Angers, waarschijnlijk vanaf 391.
Hij was een daadkrachtige persoonlijkheid. Toen hij hoorde dat een afgodstempel verder weg aan de Loire door de bliksem getroffen was, reisde hij er onmiddellijk heen, consacreerde de plaats en bouwde er een kerk. Ook als bisschop nam hij dergelijke gelegenheden waar. Hij is in hoge ouderdom gestorven in het jaar 437.

De heilige Amatus (Aimë), bisschop van Sens, gestorven in 690. Hij behoorde tot een aanzienlijke, godsdienstige familie, en werd gekozen tot aartsbisschop van Sens. Hij diende zijn diocees met grote zorgvuldigheid, maar Dirk III leende het oor aan valse beschuldigingen en verdreef hem naar het klooster van de heilige Fursy, waar hij met open armen ontvangen werd. Na de dood van de abt werd hij nog verder weg verbannen naar een abdij in Vlaanderen. Daar werd hem de leiding toevertrouwd van de abdij te Breuil, waar hij ook gestorven is. Na zijn dood bleek dat hij een ketting had gedragen op zijn lichaam, die diep in het vlees was ingegroeid. Toen Dirk hoorde verhalen over de vele wonderen die aan Amatus’ graf geschiedden, kwam hij daar nederig vergeving vragen en geschenken offeren als boetedoening.

De heilige Amatus (Amee), abt van Habend, gestorven in 625. Hij was de zoon van een in Grenoble wonende Romeinse edelman en werd opgevoed in de abdij van Agaunum aan de Rhône in Zwitserland, waar de heilige Maurilius met zijn legergroep was omgebracht. Daar leefde hij 30 jaar, eerst in de abdij, later als kluizenaar op een rotsblok, waar hij ook zijn moestuintje had, hoog boven het dal als het ware gekleefd tegen de loodrechte rotswand. Een druppelend straaltje zorgde voor drinkwater. Daar leefde hij, blootsvoets‚ gekleed in een schapenvacht. Totdat de heilige Eustacius, terugkomend van een bezoek aan de heilige Columbanus in Bobbio, hem meenam naar Luxeuil. Daar won hij aller harten door zijn grote vriendelijkheid en zijn waardig optreden. Om zijn welsprekendheid werd Amatus aangewezen voor de prediking in de steden van Austrasië.
Later stichtte hij, met hulp van Romaric, de heer van Habend, bij de bron van de Moezel, niet ver van Luxeuil, een klooster in het kasteel van Habend, dat weldra uitgroeide tot het grootste vrouwenklooster van die tijd. Amatus had in het begin de leiding, maar droeg die al spoedig over aan Romaric, en naar hem heet de bouw later Remiremont. Amatus zelf ging weer wonen in een cel temidden van de woeste rotsen, waar het voedsel voor hem dagelijks werd neergelaten aan een touw. Maar op zondagen en feestdagen kwam hij de heilige dienst voltrekken temidden van de zusters. Hij zorgde ook voor allerlei materiële zaken, zoals de bijenkorven om honing te hebben voor zijn kinderen.
Zo is hij ook gestorven, te midden van zijn monniken en monialen, terwijl hij samen met hen het officie zong.

De heilige Ketewanja was de gemalin van de prins David van Georgië. Het ongelukkige land was de twistappel van de twee omringende grootmachten, Turkije en Perzië, wat leidde tot onophoudelijke en moorddadige intriges in de leidende kringen. Toen haar zoon, koning Theïmouras, in grote moeilijkheden verkeerden, trok Ketewanja met haar kleinzonen naar de Perzische sjah om verlichting af te smeken voor het verdrukte Georgië. Zij bood daarbij de jongens als gijzelaar aan als waarborg voor de vreedzame gezindheid van Theïmouras. Dit aanbod werd aanvaard, maar daarna brak de sjah zijn woord. Hij liet de jongens castreren op zulk een ruwe wijze dat de een eraan stierf en de ander zijn verstand verloor. Ketewanja kreeg de opdracht de islam aan te nemen. Toen zij, ondanks alle folteringen weigerde, werden haar gloeiende kolen op het hoofd gestapeld tot zij eraan stierf, in het jaar 1624. Haar relieken zijn in Rome.

Ook nog op deze dag de heilige monnik-martelaar Ligorios, die in de woestijn door heidense invallers werd vermoord omdat hij christen was.

Eveneens op deze dag de heilige Colombinus, abt in de 6e eeuw; Emilianus‚ bisschop van Valence, 4e eeuw; Evantius en Nectarius, bisschoppen van Autun‚ 6e eeuw; Kornelios van Padan-Olonets‚ leerling van de heilige Alexander Svirski, en zijn mede-monniken Dionysios en Michaël, 16e eeuw; en Venerios, kluizenaar van het eiland Palmaia.

Door de gebeden van deze en al Uw heiligen, Heer Jezus Christus onze God, ontferm U over ons en red ons. Amen.

teksten samengesteld door archimandriet Adriaan – eeuwige gedachtenis !
illustraties door matj. Johanna – eeuwige gedachtenis !
overgenomen met toestemming van het klooster St. Jan de Voorloper in Den Haag.