De heilige Isaäkios, Dalmatos (Dalmatios) en Faustos waren drie opeenvolgende abten van het later zo genoemde Dalmatos-klooster bij Konstantinopel. Dalmatos behoorde tot de garde-officieren van keizer Theodosios de Grote. Isaäkios, de hegoumen van het klooster in Konstantinopel, nodigde hem uit monnik te worden. Vol verbazing antwoordde Dalmatos: ‘Vader, ik heb vrouw en kinderen!’ Maar Isaäkios hield vol: ‘De Heer heeft me laten zien dat Hij u heeft voorbestemd de rest van mijn leven bij mij te zijn’.
Toen aanvaardde Dalmatos dit woord zoals de apostelen gehoor gaven toen Christus, Die zij toch nauwelijks kenden, hen riep. Hij ging naar huis, nam afscheid van zijn vrouw en dochter, en nam zijn zoon Faustos mee naar het klooster. Hij was gewend aan een leven van militaire tucht en werd reeds spoedig een modelmonnik in vasten, nachtwaken en gebed. Zoals Isaäkios vooruit gezien had, was hij mystiek begaafd: in zijn gebed was zijn verbondenheid met God zo intens dat hij vaak geheel ontrukt was aan zijn omgeving en als het ware buiten zichzelf verkeerde, in ‘extase’.
In 427 werd de Syrische priester Nestorios uit Antiochië tot aartsbisschop van Konstantinopel gewijd. Hij was een man van grote welsprekendheid, met een heldere, ver klinkende stem, die grote scharen luisteraars tot zich trok. Men begon reeds te spreken van een nieuwe Chrysostomos. Maar in hem was niets te vinden van diens vredelievende en barmhartige aard. Hij begon een ware drijfjacht tegen alles wat ketters was. Reeds een week na zijn installatie begon hij de Arianen te verdrijven uit een privé-gebedshuis dat zij in de stad bezaten. In het ontstane tumult raakte dit in brand en zette daardoor verschillende andere huizen in vlammen. Voortdurend deed hij beroep op de keizer om ook de anderen te vervolgen, de Novatianen, de Quartodecimanen en de Macedonianen, terwijl hij daarvoor succes beloofde in zijn oorlog tegen de Perzen.
Dalmatos en andere gematigden protesteerden, zij bespeurden in deze woedende dwang iets anti-christelijks. Het duurde inderdaad niet lang of er rees verdenking van ketterij tegen Nestorios zelf. Hij ontzegde de gezegende Maagd de titel van Moeder Gods. Naar zijn zeggen was zij de moeder van de mensheid, maar zij kon onmogelijk beschouwd worden als de moeder van de Godheid. Hij ging zelfs zover te zeggen dat ‘God het Woord niet uit Maria geboren was, maar dat Hij Zijn woning nam in de mens die uit Maria geboren was’.
De orthodoxen sloegen alarm. Nestorios riep de keizer op hen te onderdrukken. Er werd een Concilie bijeengeroepen te Efese, maar de stad werd geheel ingesloten door volgelingen van Nestorios en dezen lieten geen enkele boodschapper van de verzamelde bisschoppen door om contact te zoeken met de buitenwereld. Tenslotte slaagde een bedelaar erin een noodbrief over te brengen naar het klooster in Konstantinopel. Nu kwamen de monniken in beweging. Dalmatos, die in geen 48 jaar een voet buiten het klooster had gezet, trok nu aan het hoofd van grote scharen monniken naar de keizer en naar Efese. De bisschoppen werden ontzet en de rest van het Concilie, waar Nestorios veroordeeld werd, kwam tot stand in Konstantinopel, in aanwezigheid van de keizer. Dalmatos keerde naar zijn klooster terug en verliet het nooit meer. Hij stierf rond het jaar 440.

De heilige Nikodemos, die wij vieren samen met de Myrondraagsters, was op aarzelende wijze reeds vroeg een leerling van de Heer. De Evangelist Johannes besteedt een der eerste hoofdstukken van zijn Evangelie aan het onderhoud dat hij met Christus had (Joh. 3: 1-21). Hij kwam in de stilte van de nacht, omdat hij bevreesd was voor zijn positie als lid van de Joodse Raad. Op schuchtere wijze poogt hij Hem daar te verdedigen tegen de vooringenomen veroordeling van de hele groep, doch zonder succes (Joh. 7: 48-52). Maar hoe duidelijk blijkt dan zijn liefde voor de Heer wanneer hij Hem, samen met Josef van Arimathea van het kruis neemt waaraan Jezus als een misdadiger ter dood is gebracht, om Hem een waardige begrafenis te geven.
Daarop werd hij uit de synagoge gebannen en hij trok zich terug op het land, bij Gamaliël. Daar is hij ook gestorven. Gamaliël wordt heden met hem herdacht evenals Abibas, beiden leden van de joodse christengemeenschap bij Jeruzalem.

De heilige Asprenus (Aspren), een inwoner van Napels, was door de apostel Petros gedoopt toen deze op weg was van Antiochië naar Rome, en is daarna bisschop geworden. Hij is in vrede gestorven.

De heilige Kosmas was een van die onhuwbaren, waarover Christus spreekt, die door de dwang van mensen tot eunuch waren gemaakt. Hij werd monnik in het Faran-klooster in Palestina, waar hij als kluizenaar leefde in de 6e eeuw. Hij is gestorven toen hij op bezoek was in Antiochië.

De heilige Rasjden, van Perzische afkomst, was generaal van de christen-koning Wachtant van Grusië. Tijdens een veldtocht werd hij door de Perzen gevangen genomen, en omdat hij een christen was, werd hij gekruisigd in het jaar 454, te Kartalinia.

De heilige Antonios de Romein, de Wonderdoener van Novgorod. Hij was in 1065 in Rome geboren en later leefde hij ge- durende 20 jaar als kluizenaar in de woestijn. Daarna begon hij een zwervend leven, waarbij hij tenslotte in Novgorod terecht kwam. Hij was een geheimzinnige figuur en rond hem gebeurden vele wonderbare dingen. Er werd zelfs verteld dat hij bij zijn aankomst op een grote platte steen de brede Wolchovrivier was overgestoken. In 1117 stichtte hij daar het klooster van de Geboorte der heilige Moeder Gods, waar hij 30 jaar later in vrede gestorven is.

De heilige Salome de Myrondraagster, was de vrouw van de visser Zebedeos, en dus de moeder van de apostelen Jakobos en Joannes de Theoloog. Zij behoorde tot de vrouwen die Jezus dienden tijdens Zijn openbaar leven en die niet, zoals de apostelen, de moed verloren toen Zijn leven in schijnbare mislukking ten onder ging. Zij toonden openlijk hun medelijden, te midden van de scheldende menigte tijdens de kruisdraging, en waren bij de Heer toen Hij de Kruisdood stierf. Daarom mochten zij Hem als eersten ontmoeten, toen zij met myron naar het graf kwamen om het lichaam van de beminde Heer te balsemen, ‘in de vroege ochtend van de eerste dag der week’. Hun diepste droefheid veranderde in opperste vreugde, en Hij zond hen uit om de Opstanding te verkondigen aan de apostelen.

Ook nog op deze dag de heilige martelaren: Hermellos, ter dood gebracht in Konstantinopel; monniken en andere christenen, doodgefolterd onder koning Abenner in Voor-Indië.

Eveneens op deze dag de heilige Joannes, hegoumen van het Patelaria- klooster, belijder; Joannes de monnik, bisschop van Efese; Joannes de Nieuwe, eveneens bisschop van Efese; Theoktistos, de Wonderdoener van Optimaton; Petrus, bisschop van Anagni; en Marana en Kyra, monialen te Berea in Syrië ( ook gevierd op 28 februari. )

Door de gebeden van deze en al Uw heiligen, Heer Jezus Christus onze God, ontferm U over ons en red ons. Amen.

teksten samengesteld door archimandriet Adriaan – eeuwige gedachtenis !
illustraties door matj. Johanna – eeuwige gedachtenis !
overgenomen met toestemming van het klooster St. Jan de Voorloper in Den Haag.